Sonda Europa Clipper dostała zielone światło. NASA potwierdziła, że misja do Europy, jednego z księżyców Jowisza, który skrywa pod lodową skorupą ogromny ocean, zostanie wyniesiona w przestrzeń kosmiczną zgodnie z planem, czyli 10 października.
Zadaniem misji Europa Clipper ma być eksploracja Europy - jednego z księżyców Jowisza. Europa od dawna uważana jest za jedno z najbardziej obiecujących miejsc w naszym Układzie Słonecznym, gdzie można poszukać obcych form życia.
Europa jest czwartym co do wielkości księżycem Jowisza – jednym z jego 92 znanych naturalnych satelitów. Jest też szóstym co do wielkości księżycem w Układzie Słonecznym. To lodowa kula jest większa od planety karłowatej Pluton, ale nieco mniejsza od ziemskiego Księżyca. Na powierzchni Europy panują mroźne warunki ze średnią temperaturą rzędu minus 170 stopni Celsjusza.
Astronomowie podejrzewają, że Europa kryje pod swoją lodową skorupą ogromny ocean. Dzięki temperaturze pochodzącej z wnętrza księżyca, w oceanach mogą panować warunki sprzyjające zachodzeniu złożonych reakcji chemicznych. Z kolei analizy danych z sond Galileo oraz Cassini wykazały aktywność gejzerów na tym lodowym księżycu. Potwierdziły to także obserwacje z wykorzystaniem Kosmicznego Teleskopu Hubble’a. Badacze dostrzegli pojawiające się i znikające chmury, prawdopodobnie pary wodnej (więcej na ten temat w tekście: Odkryto parę wodną w rzadkiej atmosferze Europy). Gejzery są na tyle duże, że ich pióropusz może sięgać nawet 200 kilometrów.
Z tego też powodu Europa jest jednym z najbardziej obiecujących światów w Układzie Słonecznym do poszukiwania życia pozaziemskiego. Chociaż księżyc ten jest znacznie mniejszy od Ziemi, jego ocean może zawierać dwa razy więcej wody niż wszystkie morza naszej planety razem wzięte. Co więcej, w badaniach sprzed dwóch lat ustalono, że na Europie może nadal tlić się aktywność wulkaniczna, a dno księżyca może być usiane wulkanami i kominami hydrotermalnymi. Odkrycie to podsyca spekulacje o możliwości istnienia mikrobiologicznego życia na Europie, bo wokół ziemskich kominów hydrotermalnych, mimo ekstremalnych warunków, występują przeróżne formy życia (więcej na ten temat w tekście: Ocean Europy może skrywać podwodne wulkany). Jednak podpowierzchniowy ocean jest pokryty lodową skorupą grubą na kilka a nawet kilkadziesiąt kilometrów, co sprawia, że ewentualne próbkowanie oceanu jest sporym wyzwaniem.
Już wkrótce naukowcy będą mieli okazję dowiedzieć się więcej o Europie. 10 października, na pokładzie rakiety Falcon Heavy, w przestrzeń kosmiczną poleci statek o wartości 5 miliardów dolarów, który z bliska przyglądnie się intrygującemu księżycowi. NASA ma trzy tygodnie na wyniesienie sondy, potem zamknie się okno startowe i trzeba będzie czekać kolejny rok. W obliczu zbliżającego się terminu inżynierowie z NASA przyspieszyli testy sprzętu.
Wcześniej projekt borykał się z różnymi problemami technicznymi. Ostatnio zawodziły tranzystory umieszczone w obwodach na całej długości sondy. Ostatecznie jednak przeszły rygorystyczne testy. Inżynierowie orzekli, że zdołają przetrwać misję. Jordan Evans, kierownik projektu przyznał, że „mamy dużą pewność, że możemy ukończyć misję eksploracji Europy zgodnie z planem”. - Jesteśmy gotowi na Jowisza – dodał.
- Jesteśmy przekonani, że nasz piękny statek kosmiczny i zdolny zespół są gotowi do startu i pełnej misji naukowej na Europie - powiedział z kolei Laurie Leshin z NASA Jet Propulsion Laboratory.
Europa Clipper będzie potrzebowała sześciu lat, aby dotrzeć do Jowisza. Będzie okrążać gazowego olbrzyma co trzy tygodnie. W misji zaplanowano 49 bliskich przelotów nad Europą, niektóre w odległości zaledwie 25 kilometrów od jej powierzchni, co umożliwi kamerom i innym instrumentom — w tym radarowi penetrującemu lód — zmapowanie praktycznie całego księżyca.
Europa Clipper to największy statek kosmiczny, jaki kiedykolwiek zbudowała NASA w celu zbadania innej planety. Po rozłożeniu paneli słonecznych ma szerokość ponad 30 metrów. Do tego jest wysoki na pięć metrów i waży ponad trzy tony.
Europa Clipper ma przeprowadzić dogłębne badania lodowego księżyca. Przede wszystkim chodzi o sprawdzenie, czy może on podtrzymywać życie w swoim podpowierzchniowym oceanie. Jednak misja nie będzie łatwa. Orbita Europy prowadzi przez pasy intensywnego promieniowania Jowisza. Promieniowanie to może usmażyć elektronikę statku kosmicznego, stąd taka dbałość o tranzystory. Dlatego misja jest zaplanowana tak, by jak najbardziej zmniejszyć ekspozycję sondy na promieniowanie gazowego olbrzyma.
Statek kosmiczny będzie niósł ze sobą dziewięć instrumentów naukowych, w tym kamery i spektrometry do obrazowania powierzchni Europy w wysokiej rozdzielczości, magnetometr do pomiaru siły i kierunku pola magnetycznego oraz wspomniany już radar penetrujący lód do określania grubości lodowej skorupy nad oceanem. W misji Europa Clipper nie przewidziano lądownika. Przedstawiciele NASA przyznali, że chcieliby, aby sonda przeleciała przez jeden z pióropuszy materii wyrzucanej z księżyca. Da to szansę na zbadanie próbek oceanu znajdującego się pod powierzchnią.
Ale nie jest to jedyna misja zmierzająca do Europy. 14 kwietnia b.r. z kosmodromu w Gujanie Francuskiej wystartowała misja JUICE (Jupiter Icy Moons Explorer) Europejskiej Agencji Kosmicznej. Misja ta podejmie się zbadania trzech księżyców Jowisza, w tym Europy.
Źródło: NASA, AP, Nature, fot. Kevin Gill from Nashua, NH, United States, CC BY-SA 2.0, via Wikimedia Commons
.jpg){kind=link}