Dodano: 09 września 2021r.

Kaczka z Australii nauczyła się... przeklinać

Kaczka piżmowa z Australii o imieniu Ripper udowodniła, że ptaki te potrafią naśladować ludzką mowę. To pierwszy naukowo potwierdzony przypadek kaczki zdolnej do uczenia się słów, choć akurat te przyswojone przez kaczkę nie są zbyt eleganckie. Ripper nauczył się od swojego opiekuna wypowiadania obraźliwych słów „you bloody fool”, co można przetłumaczyć jako „ty cholerny głupcze”. Przypadek Rippera może pomóc w zrozumieniu, dlaczego tylko niektóre ptaki posiadają podobną zdolność.

Kaczka z Australii nauczyła się... przeklinać

 

Kaczka o imieniu Ripper zrobiła coś, czego nigdy wcześniej nie odnotowano wśród ptactwa wodnego: naśladowała dźwięki. Chociaż zwierzę już nie żyje, to jego australijski głos można usłyszeć na nagranych plikach audio. Jest to pierwszy naukowo potwierdzony przypadek kaczki zdolnej do uczenia się słów. Być może nagrania pomogą w zrozumieniu, dlaczego tylko niektóre ptaki posiadają podobną zdolność.

Ripper należał do gatunku australijskich kaczek piżmowych, w Polsce znanych jako bisiorki (Biziura lobata). Kaczki te znane są z tego, że samce stale popisują się swoimi umiejętnościami, by przyciągnąć samice i ostrzec rywali. W repertuarze ich zachowań znajdują się między innymi uderzanie skrzydłami o wodę, czy wydawanie dźwięków o różnych częstotliwościach.

Badania nad zdolnościami Rippera wraz z nagraniami jego popisów opublikowano w czasopiśmie „Philosophical Transactions of the Royal Society B” (DOI: 10.1098/rstb.2020.0243).

„Ty cholerny głupcze”

Ripper, jak można usłyszeć na nagraniach, zamiast wydawać głosy charakterystyczne dla swojego gatunku, „mówił” coś zupełnie innego. Konkretnie chodzi o słowa „you bloody fool”, co z języka angielskiego można przetłumaczyć jako „ty cholerny głupcze”. Prawdopodobnie do powtarzania tego wyrażenia zainspirował go opiekun. Człowiek musiał bardzo często wymawiać przy nim te słowa.

Od dawna wiadomo, że wiele gatunków ptaków może nauczyć się naśladować dźwięki, w tym także mowę ludzi. Jednak do tej pory uważano, że umiejętność tę posiadają jedynie zwierzęta należące do trzech grup: ptaków śpiewających, kolibrów i papug. Sporadyczne doniesienia o podobnym naśladownictwie wokalnym u innych gatunków nigdy wcześniej nie zostały naukowo zweryfikowane.

Główny autor nowych badań prof. Carel ten Cate z Uniwersytetu w Leiden uważa, że odkrycie Rippera może dostarczyć cennej wiedzy na temat początków wokalizacji zwierząt. - Niektóre ptaki śpiewające imitują dźwięki lepiej niż inne – tłumaczy naukowiec. - Aby zrozumieć jak zaczął się ten proces musimy poznać charakterystyczną cechę ich przodka. Ta wyewoluowała dawno temu w warunkach, których nie potrafimy dziś określić – dodaje Cate.

Dłuższa opieka powodem „mówienia”?

Zdaniem badacza podobna cecha pozwalająca na naukę słów pojawiła się u kaczek piżmowych znacznie później, niż u innych gatunków. Badania porównawcze mogą pomóc w lepszym zrozumieniu ewolucji podobnych zachowań.

Jedna z hipotez postawionych przez naukowców głosi, że australijskie kaczki piżmowe „mówią”, ponieważ otrzymują od swoich matek znacznie dłuższą i intensywniejszą opiekę, niż ma to miejsce u pozostałych spokrewnionych gatunków.

Wulgaryzująca kaczka

Ripper wykluł się w 1983 roku w Tidbinbilla Nature Reserve, po inkubacji przez kurę bantamkę (popularną rasę kury domowej). W tamtym czasie ornitolog z CSIRO Wildlife Research Peter Fullagar regularnie odwiedzał rezerwat Tidbinbilla i słyszał od tamtejszych pracowników o możliwościach Rippera.

Badacz nagrał dźwięki, które wydawał Ripper i umieścił je w Australijskim Archiwum Dźwięku (Australian Sound Archive). O istnieniu gadającej kaczki wspominano w książkach o australijskich ptakach, a nawet w pracy doktorskiej. Jednak nigdy żaden naukowiec nie zajął się pogłębionymi badaniami nad życiem i zdolnościami Rippera.

Dwie dekady później prof. Cate pracował nad przeglądem umiejętności wokalnych u różnych gatunków ptaków. Po napotkaniu wzmianek o Ripperze odszukał nagrania jego głosu, a w końcu także Fullagara. Uczeni rozpoczęli współpracę, czego efektem było potwierdzenie dopasowania dźwięków wydawanych przez kaczkę do ludzkich słów „you bloody fool” i „you bloody food”.

Pechowe dzieje gadającej kaczki

Niestety rezerwat Tidbinbilla został zniszczony w pożarze buszu. Opiekun kaczki także zmarł, pozostawiając wiele ważnych pytań bez odpowiedzi.

W czasie swojej pracy Fullagar nagrał także inną australijską kaczkę piżmową, potrafiącą naśladować dźwięki wydawane przez gatunek kaczek pacyficznych, których wiele żyło w pobliżu.

Według Cate'a, różne gatunki australijskich ptaków wydają się mieć szczególne zdolności pozwalające im na uczenie się słów i naśladowanie dźwięków. Nie jest jasne czy to przypadek, czy efekt jakiejś charakterystycznej cechy żyjących tam ptaków.

Badacze mają nadzieję, że niedługo uda się potwierdzić podobne zdolności wokalne u innych samców z kaczki piżmowej.

 

Źródło: IFLScience, fot. Mike Prince/ Wikimedia Commons/ CC BY 2.0