Dodano: 13 stycznia 2023r.

Jak małpy wprowadziły naukowców w błąd

Przyzwyczailiśmy się do tego, że jeżeli znajdujemy na jakimś obszarze prymitywne narzędzia niechybnie oznacza to, że w tym miejscu zamieszkiwali kiedyś praludzie. Niestety, takie podejście zastosowali właśnie naukowcy badający kamienne narzędzia znalezione w Brazylii. Jednak po dokładniejszych analizach okazało się, że narzędzia te nie są dziełem rąk ludzkich.

Jak małpy wprowadziły naukowców w błąd

 

Po dokładnym zbadaniu starożytnych kamiennych narzędzi znalezionych w Brazylii uczeni doszli do wniosku, że prawdopodobnie zostały one wykonane nie przez wczesnych ludzi, ale przez małpy kapucynki. Pierwsze analizy kamiennych artefaktów wskazały, że liczą one nawet 50 tys. lat, co skłoniło niektórych naukowców do wysunięcia teorii, że jest to dowód na wczesne osadnictwo naszych przodków w tym regionie.

Opis i rezultaty badań ukazały się na łamach pisma „The Holocene” (DOI: 10.1177/09596836221131707).

Nie tylko ludzie potrafią wykonywać narzędzia

Ostatnio miejscem, w kontekście którego archeologowie toczą zażarte spory, stało się stanowisko Pedra Furada, położone w brazylijskim stanie Piauí. Znaleziono tam sporą ilość kamiennych narzędzi, których czas wytworzenia datowany jest na od 32 000 do nawet 50 000 lat. Ze względu na ten szacowany wiek uważa się te narzędzia za najkonkretniejsze dowody świadczące o obecności zbiorowości ludzkiej na kontynencie południowoamerykańskim. Jak się jednak okazuje, sprawa może nie być taka prosta.

Część naukowców kwestionuje bowiem rolę tych narzędzi twierdząc jednocześnie, że… w ogóle nie zostały one wykonane przez ludzi. Ale w takim razie przez kogo? Głównymi podejrzanymi okazują się tutaj kapucynki, które – co zaskakujące – również potrafią wykonywać prymitywne, kamienne narzędzia. I zdaniem niektórych naukowców są w tym „diabelsko dobre”.

Potrafią przykładowo wykorzystywać zestawy złożone z kamieni oraz płaskich głazów, które służą odpowiednio za młot i kowadło do rozbijania orzechów. I co istotniejsze: część praludzi również tak postępowała.

Jak odróżnić narzędzia wykonane przez małpy od tych zrobionych przez ludzi?

To właśnie pytanie jest kluczowe. I naukowcy postanowili znaleźć na nie odpowiedź, badając ponownie wspomniane wcześniej narzędzia. Po dokładniejszym przyjrzeniu się im okazało się, że po pierwsze ich obróbka jest jednostronna, a po drugie, na żadnych z nich nie zaobserwowano śladów obróbki dwustronnej. Taka charakterystyka narzędzi jest obca miejscom, w których znajdowano narzędzia wykonane przez ludzi, ale powszechna dla tych, gdzie natrafiano na te zrobione przez kapucynki.

W przypadku tych konkretnych narzędzi jeden z badaczy stwierdził nawet, że jest mało prawdopodobne, by były one dziełem praludzi, ponieważ technika ich wykonania jest nie do odróżnienia w odniesieniu do tych, o których wiemy, że zostały wykonane przez małpy. Co więcej, w tej konkretnej lokalizacji nie znaleziono żadnych innych dowodów na to, że ludzie tam przebywali. Żadnych śladów palenisk, zwierzęcych kości świadczących o tym, że były one tam spożywane, żadnych prymitywnych ozdób, czy wreszcie żadnych szczątków ludzkich.

W swoich wnioskach autorzy dodają ponadto, że znajdowane na terenie Pedra Furada narzędzia w ogóle nie zmieniały się na przestrzeni dziejów – a oczywiste jest, że w przypadku ludzi z powodu ich ewolucji różnica byłaby zauważalna. Podsumowując, wszystko wydaje się wskazywać na to, że wszelkie tego typu znalezione tam przedmioty są dziełem kapucynek. Kwestionuje to jednocześnie zasadność uznawania tego stanowiska za silny dowód obecności ludzkich siedlisk na tym obszarze we wspomnianych wcześniej czasach. Nie wyklucza to oczywiście takiej możliwości, natomiast z pewnością wytrąca znaczący i świadczący o tym argument.

 

Źródło: Science Alert, IFLSciencie, fot. Tiago Falótico, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons