Dodano: 17 marca 2021r.

Fragmenty Biblii, mumia dziecka i najstarszy na świecie pleciony kosz. Niezwykłe odkrycia w jaskiniach nad Morzem Martwym

Fragmenty biblijnych ksiąg Nahuma i Zachariasza, najstarszy na świecie pleciony kosz sprzed 10 tys. lat, zmumifikowane ciało dziecka sprzed 6 tys. lat, monety z czasów rewolty Bar Kochby - to tylko niektóre z oszałamiających znalezisk, których dokonano na Pustyni Judzkiej, w jaskiniach niedaleko Morza Martwego.

Fragmenty Biblii, mumia dziecka i najstarszy na świecie pleciony kosz. Niezwykłe odkrycia w jaskiniach nad Morzem Martwym

 

Naukowcy sami określają znaleziska jako „ekstremalnie rzadkie”. Archeologom udało się wydobyć z Jaskini Grozy (z j. ang. Cave of Horror) dziesiątki fragmentów zwojów biblijnych sprzed 2000 lat. Znajdują się w nich greckie tłumaczenia ksiąg Zachariasza oraz księgi Dwunastu Proroków Mniejszych, spisane rękami dwóch skrybów. Zespół odnalazł także doskonale zachowany pleciony kosz sprzed ponad 10 tysięcy lat oraz zmumifikowany szkielet dziecka wtulonego w kocyk liczący sobie 6 tysięcy lat. Informacje o odnalezionych skarbach podał Izraelski Urząd ds. Starożytności (Israel Antiquities Authority, w skrócie IAA).

Wyprzedzić szabrowników

W 2017 roku naukowcy z Izraela zapoczątkowali bezprecedensową operację ratowania starożytnych artefaktów z jaskiń na Pustyni Judzkiej. Od czasu odkrycia słynnych zwojów znad Morza Martwego ponad 70 lat temu, na tym obszarze wciąż trwają próby grabieży starożytnych pozostałości. Dopiero teraz badacze ujawnili część niesamowitych odkryć dokonanych w ostatnim czasie.

- Zespół archeologów wykazał się wyjątkową odwagą i poświęceniem, schodząc po linach do jaskiń zawieszonych między niebem a ziemią, kopiąc i przesiewając ziemię, znosząc gęsty i duszący pył, aby wrócić z bezcennymi artefaktami – przekonuje Israel Hasson, dyrektor IAA, który kierował szeroko zakrojoną akcją poszukiwawczą.

- Nowo odkryte fragmenty zwojów powinny być sygnałem ostrzegawczym dla państwa. Należy przeznaczyć środki na dokończenie tego doniosłego historycznie zadania. Musimy mieć pewność, że odzyskamy wszystkie artefakty, zanim odnajdą je rabusie – mówi Hasson.

Próbując uprzedzić szabrowników zespół archeologów i naukowców z innych dziedzin wytypował kilka jaskiń do przeprowadzenia szczegółowych badań. Wśród nich znalazła się m.in. słynna Jaskinia Grozy, w której już dziesiątki lat temu dokonywano niezwykłych odkryć.

- Przez lata tylko ścigaliśmy złodziei. W końcu zdecydowaliśmy się ich uprzedzić i dotrzeć do artefaktów, zanim zostaną one zrabowane - mówi Amir Ganor z IAA, który zajmuje się zapobieganiem kradzieży antyków. Według jego szacunków wciąż nie przebadano ok. 25 proc. jaskiń na Pustyni Judzkiej.

Do tej pory trzem zespołom naukowców udało się przebadać około 80 km tuneli w blisko 500 jaskiniach. Pracami kierowali Oriah Amichai, Hagay Hamer i Haim Cohen. Używając dronów i zaawansowanego sprzętu do wspinaczki górskiej, archeolodzy i ich współpracownicy byli w stanie dostać się do wielu dotychczas nieosiągalnych jaskiń. Do niektórych z nich człowiek nie wchodził od prawie dwóch tysiącleci.

Pierwszy taki biblijny skarb od 60 lat

Jednym z najważniejszych odkryć były fragmenty ksiąg Zachariasza i Proroków Mniejszych. Pochodziły one prawdopodobnie z większego zwoju, który wydobyto z Jaskini Grozy w latach 50-tych ubiegłego wieku. Jaskinia znajduje się w pobliżu potoku Nachal Chever, wpadającego do Morza Martwego. Wejście usytuowane jest około 80 metrów poniżej stromego klifu, prowadzi do niego niebezpieczna i wąska dróżka.

Zwoje znad Morza Martwego są uważane za najwcześniejsze znane kopie ksiąg biblijnych i obejmują okres od około 400 roku p.n.e. do 300 roku n.e. W trakcie ostatnich badań archeolodzy zidentyfikowali ponad 20 fragmentów ksiąg mających około 2 tys. lat. Dzięki pracy konserwatorów z IAA zrekonstruowano 11 linijek testu z księgi Zachariasza (8,16-17) oraz wersety z księgi Nahuma (1,5-6). Uzupełniają one znalezisko, dokonane w tym samym miejscu przez Yochana Aharoniego, który po raz pierwszy badał Jaskinię Grozy w 1953 roku.

Na nowych fragmentach, jak również w greckim tłumaczeniu zwoju odkrytego przez Aharoniego, tylko imię Boga zapisywane jest po hebrajsku. Autorzy wykorzystywali przy tym pismo paleohebrajskie, używane w okresie Pierwszej Świątyni, a także przez niektórych zwolenników rewolty Bar Kochby oraz we wspólnocie z Qumran.

Badacze uzyskali materiał źródłowy, który świadczy o ewolucji i tłumaczeniach tekstów biblijnych. Znalezione fragmenty różnią się nieco od znanych nam wersji. Te różnice będą przedmiotem dalszych dociekań lingwistów.

Najstarszy koszyk na świecie

Kolejne oszałamiające znalezisko to pleciony kosz, który powstał prawdopodobnie około 10 500 lat temu. To najstarsze tego typu znalezisko na świecie, o blisko 1000 lat starsze od pierwszych odnalezionych fragmentów ceramiki.

Masywny pojemnik o objętości 90-100 litrów został odkryty przez wolontariuszy pracujących pod nadzorem naukowców. Znaleziono go w jednej z jaskiń w pobliżu wyschniętego koryta potoku Muraba'at. Wcześniej w tym miejscu odnajdywano skrytki z dokumentami z czasów rzymskich i pozostałości po rewolcie Bar Kochby.

Wiek kosza oszacowano za pomoc datowania radiowęglowego. Ze względu na jałowy klimat regionu, ogromny kosz z okresu neolitu, utkany w unikalnym stylu z materiału roślinnego, zachował się w całości. „O ile nam wiadomo, jest to najstarszy kosz na świecie, który został znaleziony nienaruszony. Jego znaczenie jest w związku z tym ogromne” - podaje IAA w komunikacie.

Niestety kosz był pusty. Naukowcy mają nadzieję, że dalsze badania niewielkiej ilości ziemi pozostałej w jego wnętrzu, pozwolą odkryć do czego był używany i co w nim umieszczano.

Zmumifikowane ciało dziecka

Niezwykłego odkrycia dokonano także w Jaskini Grozy. Około 6 000 lat temu, rodzic otulił swoje martwe dziecko tkaniną i pochował. Na podstawie tomografii komputerowej naukowcy szacują, że dziecko miało od 6 do 12 lat.

Grób znajdował się pod dwoma płaskimi kamieniami, gdzie celowo wykopano płytki dół. Dziecko ułożono w pozycji płodowej i owinięto tkaniną.

Ze względu na jałowe warunki panujące w jaskini, dziecko uległo naturalnej mumifikacji. Z tych samych względów zachowała się tkanina i inne materiały organiczne, w tym włosy, a nawet skóra i ścięgna.

Skrytka i schowek Bar Kochby

W kilku jaskiniach natrafiono na przedmioty pozostawione przez żydowskich rebeliantów, którzy uciekli pod koniec rewolty Bar Kochby. Naukowcy odnaleźli między innymi schowek z monetami, na których wybito symbole żydowskich buntowników.

Zdaniem badaczy wysokie klify znajdujące się na Pustyni Judzkiej były ostatecznym schronieniem dla uciekających buntowników. W tamtym czasie całe rodziny uciekły do jaskiń, jednak naukowcy nie wiedzą wiele więcej na ten temat.

Badacze podkreślają, że odkrycia dokonywane w ramach trwających poszukiwań są ważne nie tylko dla Izraela, ale dla historii całej ludzkości.

W kolejnym etapie operacji, pod warunkiem zapewnienia odpowiedniego finansowania, możliwe jest przebadanie jeszcze około 20 innych lokalizacji. Akcja badawcza została podjęta przez IAA we współpracy z izraelskimi władzami i naukowcami z całego kraju.

 

Źródło: Times of Israel, fot. Eitan Klein/ Israel Antiquities Authority