Skany mózgu wykazały, że infekcja COVID-19, nawet łagodna, może być związana ze znaczną utratą istoty szarej w mózgu. To może wyjaśniać, dlaczego wirus jest powiązany z szeregiem objawów neurologicznych, od tzw. „mgły mózgowej” i utraty smaku i węchu po zwiększone ryzyko udarów i demencji.
Naukowcy z University of Oxford i Imperial College London znaleźli dowody na zmiany w mózgu po przechorowaniu COVID-19. W badaniu skorzystano z danych brytyjskiego Biobanku, gdzie przechowywane są różne dane medyczne, m.in. 40 tys. skanów mózgu. Uczeni przyglądnęli się skanom mózgu uczestników projektu, którzy jeszcze przed pandemią przeszli badania rezonansem magnetycznym. Wśród nich znaleźli 394 osoby, które zostały zakażone koronawirusem i zaprosili je na kolejne badanie rezonansem magnetycznym. Dodatkowym badaniem zostały objęte także 388 osoby, które nie zostały zarażone wirusem.
Wśród uczestników, którzy wyzdrowieli po COVID-19, naukowcy zauważyli znaczną utratę istoty szarej w mózgu. Badanie nie przeszło jeszcze procesu recenzji i obecnie można się z nim zapoznać w bazie pre-printów medRxiv.
Skany mózgu przed zachorowaniem na COVID-19 oraz już po wyzdrowieniu wykazały, że osoby zakażone wirusem miały znaczną utratę istoty szarej w lewym zakręcie przyhipokampowym, lewej bocznej korze oczodołowo-czołowej i lewej wyspie. Dotknięte obszary mózgu odpowiadają m.in. za pamięć czy reakcje emocjonalne. Odgrywają także rolę w zmyśle węchu i smaku. Zmiany te nie były widoczne u osób, które nie miały infekcji COVID-19.
„Nasze odkrycia konsekwentnie odnoszą się do utraty istoty szarej w obszarach limbicznych kory mózgowej bezpośrednio związanych z percepcją zmysłów, takich jak węch i smak” - napisali autorzy badań.
Szara istota w naszych mózgach jest częścią ośrodkowego układu nerwowego i zasadniczo kontroluje wszystkie funkcje naszego mózgu. Umożliwia nam kontrolowany ruch, odpowiada za pamięć oraz emocje, zatem nieprawidłowości w istocie szarej mózgu mogą wpływać na różnorakie umiejętności i percepcje zmysłów. Utrata istoty szarej w obszarach związanych z pamięcią może w dłuższej perspektywie zwiększyć ryzyko rozwoju demencji u tych pacjentów.
Nowe badania są następstwem wcześniejszych, opublikowanych w zeszłym roku przez czasopismo „Lancet Psychiatry”, w których zasugerowano, że poważne infekcje COVID-19 mogą uszkadzać mózg, prowadząc do długotrwałych powikłań, takich jak udar lub objawy podobne do demencji. Jednak w tamtych badaniach autorzy zauważyli, że potrzeba więcej danych, aby odpowiednio ocenić wpływ COVID-19 na zdrowie mózgu.
Większość osób biorących udział w badaniu, które przeżyły COVID-19, doświadczyło łagodnych do umiarkowanych objawów lub w ogóle ich nie miało. Ale w badanej grupie znalazły się też osoby hospitalizowane z powodu infekcji. Porównanie skanów mózgu tych pacjentów z osobami, które przeszły COVID-19, ale nie trafiły z tego powodu do szpitala pokazało, że różnice w ubytku istoty szarej nie były znaczące. To może sugerować, że nawet stosunkowo łagodne przypadki COVID-19 wpływają na mózg.
Nie jest jednak jasne, dlaczego COVID-19 jest powiązany z utratą istoty szarej. Naukowcy nie są do końca pewni, czy jest to bezpośredni wynik wirusa infekującego tkankę mózgową, czy może związane jest to z innymi czynnikami, takimi jak stan zapalny. Zauważają również, że potrzebne są dalsze badania, aby zrozumieć ten związek między COVID-19 a fizycznymi zmianami w mózgu. Tak jak sugerowali inni badacze, zmiany obserwowane w mózgu, zwłaszcza w hipokampie, mogą z czasem przyczynić się do choroby Alzheimera lub innych form demencji.
Źródło: Science Alert, fot. Daniel Schwen/ Wikimedia Commons/ CC BY-SA 4.0
