W prawidłowo pracującej stopie obciążenia są przenoszone na pierwszą i piątą kość śródstopia oraz piętę, a koślawienie palucha jest powstrzymywane przez aparat więzadłowy i trzeszczki. Niestety w efekcie działania różnych czynników dochodzi do deformacji, w wyniku której głowa pierwszej kości śródstopia ulega rotacji do wewnątrz, co wiąże się z występowaniem bólu, trudnościami z chodzeniem, a także wieloma innymi przykrymi dolegliwościami. Czym jest paluch koślawy? Jakie są jego przyczyny i objawy? Jak się go leczy?
Paluch koślawy – czym jest?
Według definicji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD- 10 paluch koślawy, szerzej znany także jako haluks, to choroba układu mięśniowo-szkieletowego i tkanki łącznej, polegająca na zapaleniu kaletki stawu śródstopno-paliczkowego pierwszego.
Haluksy mają specyficzny wygląd: ujawniają się jako wyniosłość w okolicy palucha po przyśrodkowej stronie stopy. Niestety kwestie estetyczne to nie jedyny problem, z jakim muszą zmagać się osoby z koślawością palucha. To schorzenie może powodować dolegliwości bólowe i zaburzać biomechanikę stopy, a nieleczone przyczyniać się do występowania obrzęków i zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych w obrębie innych stawów.
Przyczyny powstawania palucha koślawego
Jakie mogą być przyczyny powstawania haluksów? Deformacja może być następstwem predyspozycji genetycznych, a dokładniej niedostatecznej stabilizacji torebkowo-więzadłowej i przerostu palucha względem drugiego palca. Niemniej, za główną przyczynę zwyrodnienia uważa się noszeniu niewygodnych butów na wysokim obcasie o zwężonych czubkach, co tłumaczy, dlaczego problem częściej występuje u kobiet. Źle dobrane obuwie wymusza boczne odchylenie palucha, co skutkuje zmianą położenia innych palców stopy, paluch przestaje układać się w prawidłowej osi, ponadto tworzy się kostna narośl na wewnętrznej krawędzi stopy. Buty na wysokim obcasie i o wąskich czubkach, powodują również przeniesienie obciążenia ciała na przednią część stopy, co sprawia, że obniża się łuk poprzeczny stopy i dochodzi do powstania płaskostopia poprzecznego.
Poza wymienionymi, za problem haluksów odpowiadają także:
- zwiększone napięcie ścięgna Achillesa;
- przebyte urazy stawu śródstopno-paluchowego;
- choroby np. reumatoidalne zapalenie stawów dna moczanowa;
- uogólniona wiotkość stawowa;
- nieprawidłowe nawyki ruchowe;
- wtórne defekty neurologiczne- takie jak przykurcze mięśniowe i niedowłady;
- osłabienie mięśnia strzałkowego długiego.
Objawy palucha koślawego
Pacjenci zmagający się z koślawością palucha, skarżą się na: ból, tkliwość przy dotyku, obrzęk, ograniczenie ruchomości palców, niemożność wspięcia się na palce, drętwienie, nawracający stan zapalny tkanek miękkich, uczucie ucisku w przedniej części stopy, spowodowane zaburzeniami przewodnictwa nerwowego, upośledzony chód i uczucie zesztywnienia palców. Osoby cierpiące z powodu haluksów mają również problemy z zakładaniem obuwia, szczególnie jeżeli jest ono wąskie, wszystko przez to, że dochodzi do ucisku stopy na skutek konfliktu pomiędzy butem a tkankami miękkimi.
Jak rozpoznać paluch koślawy?
Paluch koślawy widoczny jest gołym okiem. Deformacja powoduje rotację paluch w kierunku drugiego palca i jest przyczyną powstawania stanu zapalnego, który odpowiada za występowanie dolegliwości bólowych. Ponadto przednia część stopy jest dostrzegalnie poszerzona. Warto pamiętać, że do zdiagnozowania tego zwyrodnienia i ustalenia planu leczenia, konieczna jest wizyta u ortopedy.
Leczenie palucha koślawego
Metody leczenia palucha koślawego można podzielić na zachowawcze i operacyjne. O tym, jaka forma terapii będzie najodpowiedniejsza, decyduje lekarz po przeprowadzeniu wywiadu i wykonaniu odpowiednich badań. Dużo zależy także od wieku pacjenta i obecności innych chorób. Wśród nieiwazyjnych metod walki z haluksami wyróżnia się metody fizjoterapeutyczne (m.in. terapię manualną, fizykoterapię, używanie taśm medycznych, kinezyterapię i masaż) oraz stosowanie produktów korygujących (np. aparatów aktywnych, szyny i klinów międzypalcowych). Bardzo istotne znaczenie w zapobieganiu postępowi schorzenia ma noszenie odpowiednio dobranych wkładek ortopedycznych.
W leczeniu operacyjnym stosuje się kilka technik, z których najważniejsze to: egzostektomia, osteotomia, artroplastyka z resekcją, artrodeza i naprawa ścięgien i więzadeł palucha. Wszystkie one mają na celu skorygować kąt zniekształcenia, zniwelować ból i przywrócić właściwą pozycję stawu.
Czy da się zapobiegać paluchowi koślawemu?
Pierwszym krokiem, jaki należy podjąć, aby zminimalizować ryzyko koślawości palucha, jest wybieranie wygodnego i dobrze dopasowanego obuwia. Buty powinny być w odpowiednim rozmiarze i właściwie leżeć na pięcie, tak by tylko w niewielkim stopniu mogła się ona ślizgać. Warto mieć na uwadze, że stopy nie są jednakowej długości, dlatego należy kupować buty odpowiadające rozmiarem dłuższej z nich. Obuwie nie powinno zsuwać się ze stopy, po to, by uniknąć przytrzymywania go palcami i dodatkowego przeciążania stawu. Najwygodniejsze okazują się być zwykle buty sportowe, ewentualnie czółenka na niskim obcasie. W profilaktyce palucha koślawego bardzo ważną rolę odgrywa dbanie o regularną aktywność fizyczną, na którą powinny składać się także ćwiczenia palców stóp. Niezwykle istotne jest również przestrzeganie zasad zdrowego żywienia i niedopuszczenie do nadwagi.
Więcej na temat palucha koślawego przeczytasz pod adresem: www.cmmedicum.com/ortopedia/chirurg-stopy/haluksy/
Źródło: artykuł partnera
