Od stycznia 1942 r. do września 1953 r. w Wielkiej Brytanii wprowadzono reglamentację żywności. Ograniczenia kupna dotyczyły m.in. cukru. Naukowcy wykorzystali ten naturalny eksperyment, by przeanalizować, w jaki sposób racjonowanie cukru wpłynęło na długoterminowe zdrowie Brytyjczyków. Z ich badań wynika, że ograniczenie spożywania cukrów dodanych w okresie płodowym i w pierwszych dwóch latach życia dziecka może znacząco zmniejszyć ryzyko przewlekłych chorób w wieku dorosłym, takich jak cukrzyca typu II czy nadciśnienie tętnicze.
II wojna światowa wymusiła na władzach Wielkiej Brytanii reglamentację produktów żywnościowych. Ograniczenia wprowadzono w 1942 r. i dotknęły mięsa, serów czy cukru. Reglamentacja zakończyła się we wrześniu 1953 r., co przełożyło się na gwałtowny wzrost spożycia cukru.
Od stycznia 1942 r. do września 1953 r. przeciętny dorosły Brytyjczyk spożywał około 40 gramów cukru dziennie (około 8 łyżeczek), a dzieciom poniżej drugiego roku życia nie wolno było spożywać cukru. Po złagodzeniu ograniczeń w ciągu zaledwie roku spożycie cukru w Wielkiej Brytanii podwoiło się.
Korzystając z tego niezamierzonego eksperymentu na dużą skalę, naukowcy z University of Southern California (USC), McGill University w Montrealu i University of California w Berkeley zbadali, w jaki sposób racjonowanie cukru w czasie wojny i w okresie powojennym wpłynęło na długoterminowe wyniki zdrowotne. Ta gwałtowna zmiana w diecie Brytyjczyków pokazała, jak cukier obecny w diecie we wczesnym dzieciństwie wpływa na zdrowie w późniejszym życiu.
Wyniki oraz opis badań ukazały się na łamach pisma „Science” (DOI: 10.1126/science.adn5421).
Naturalny eksperyment
Natychmiastowy i duży wzrost spożycia cukru, ale nie innych produktów spożywczych po zakończeniu racjonowania, stworzył ciekawy naturalny eksperyment. Różne osoby, w zależności od tego, kiedy się urodziły, były narażone na różne poziomy spożycia cukru na wczesnym etapie życia. Osoby poczęte lub urodzone przed końcem reglamentacji żywności, czyli po wrześniu 1953 r., właściwie nie spożywały cukrów dodanych lub spożywały ich mało w porównaniu do osób poczętych lub urodzonych później.
Naukowcy skorzystali z bazy U.K. Biobank. To baza danych zawierające historie medyczne ludzi, uwzględniające ich genetykę, styl życia, diety oraz inne czynniki ryzyka i rozwoju chorób. Zebrali dane dotyczące ponad 60 tys. osób urodzonych w latach 1951–1956. Prawie 4000 z nich zachorowało na cukrzycę, a blisko 20 tys. na nadciśnienie. Koniec reglamentacji cukru oznaczał w badaniach datę graniczną i pozwolił naukowcom porównać wyniki zdrowotne dorosłych osób, które na wczesnym etapie życia prawie nie miały kontaktu z cukrem z tymi, którzy urodzili się, gdy spożycie cukrów gwałtownie wzrosło.
– Badanie długoterminowych skutków spożycia cukrów dodanych na zdrowie jest trudne – mówi Tadeja Gracner z USC, współautorka badań. – Trudno znaleźć sytuacje, w których ludzie są losowo narażeni na różne środowiska żywieniowe na wczesnym etapie życia i do tego można śledzić ich późniejsze losy przez 50 do 60 lat. Reglamentacja żywności i jej gwałtowne zakończenie stworzyło coś na kształt naturalnego eksperymentu, który pozwolił nam przezwyciężyć te problemy – dodaje.
Pierwsze 1000 dni życia
Badanie wykazało, że dzieci, u których ograniczono spożycie cukru w ciągu pierwszych 1000 dni po poczęciu, miały do 35 proc. niższe ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 i do 20 proc. niższe ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego jako dorośli. Badacze podkreślają, że niskie spożycie cukru przez matkę przed porodem wystarczyło, aby obniżyć ryzyko, ale dalsze ograniczanie spożycia cukru po porodzie zwiększyło korzyści.
Pierwsze 1000 dni życia w okresie ograniczenia dostępności cukru znacznie zmniejszyło ryzyko rozwoju cukrzycy i nadciśnienia, a u osób, u których później zdiagnozowano którąkolwiek z tych chorób, jej początek został opóźniony odpowiednio o cztery i dwa lata.
Obawy ekspertów dotyczące długoterminowego zdrowia dzieci, które spożywają nadmierne ilości cukrów dodanych we wczesnym okresie życia, krytycznym dla rozwoju, narastają. Ograniczenie spożycia cukru przez dzieci nie jest łatwe. Cukry dodane są wszędzie, nawet w żywności dla niemowląt i małych dzieci, a do tego dzieci są bombardowane reklamami telewizyjnymi słodkich przekąsek.
– Rodzice potrzebują informacji o tym, co jest skuteczne, a to badanie dostarcza jednych z pierwszych dowodów na to, że ograniczenie cukru na wczesnym etapie życia to duży krok w kierunku poprawy zdrowia w ciągu całego życia – mówi Claire Boone z McGill University i University z Chicago, współautorka badania.
Źródło: University of Southern California, Science, fot. Wikimedia Commons/ CC BY 2.0/ David-pacey
