Dodano: 15 lipca 2019r.

Teleskop Spektr-RG poleciał w kosmos. Pomoże rozwiązać zagadkę ciemnej materii

Z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie został wystrzelony teleskop kosmiczny Spektr-RG, który będzie penetrował kosmos w zakresie promieniowania rentgenowskiego. To wspólne przedsięwzięcie Rosji i Niemiec i dzięki niemu naukowcy uzyskają dane, które pomogą im rozwiązać zagadkę ciemnej materii oraz ciemnej energii.

Start rakiety Proton z teleskopem Spektr-RG

 

Teleskop Spektr-RG został wyniesiony w przestrzeń kosmiczną za pomocą rakiety Proton. Kilkakrotnie przekładany start nastąpił w sobotę o godzinie 14:31 czasu polskiego i przebiegł bez zakłóceń.

Agencja Roskomos poinformowała, że obserwatorium pomyślnie oddzieliło się od rakiety. Rosyjska agencja kosmiczna dodała w komunikacie, że kalibracja urządzenia wraz z obserwacjami testowymi zostanie przeprowadzona w ciągu trzech miesięcy.

W tym czasie teleskop Spektr-RG ma dotrzeć na miejsce docelowe, czyli do punktu Lagrange'a 2 (L2). Jest to punkt, w którym siły grawitacyjne Słońca i Ziemi równoważą się nawzajem, utrzymując znajdujące się tam obiekty na stabilnej orbicie względem Ziemi. Panują tam dogodne warunki do prowadzenia obserwacji.

 

Spektr-RG to wspólny projekt rosyjsko-niemiecki, którego celem jest sporządzenie szczegółowej mapy nieba w paśmie rentgenowskim. Obserwatorium kosmiczne będzie skanowało niebo w szerokim paśmie energetycznym o wysokiej czułości i rozdzielczości kątowej. Informacje uzyskane dzięki obserwatorium mogą pomóc prześledzić strukturę Wszechświata oraz dostarczyć nowych danych na temat ekspansji kosmicznej.

Teleskop powinien także zidentyfikować dziesiątki nowych źródeł promieniowania rentgenowskiego, takich jak supermasywne czarne dziury. Raszyd Siuniajew, przedstawiciel Rosyjskiej Akademii Nauk zajmujący się projektem Spektr-RG powiedział w rozmowie z agencją TASS, że naukowcy spodziewają się znaleźć około trzech milionów czarnych dziur. Dodatkowo chcą zbadać emisję promieniowania rentgenowskiego z około 700 tys. gwiazd.

Spektr-RG jest skonstruowany jako teleskop „dwa w jednym”. Głównym elementem jest opracowany przez Niemców system eROSITA. Obok niego znajduje się rosyjski sprzęt rentgenowski znany jako ART-XC.

Uczeni szacują, że wciągu sześciu miesięcy powinno zostać ukończone pełne skanowanie nieba, które będzie powtarzane, by poprawić szczegóły. Będzie to pierwsza mapa rentgenowska z tak wysoką rozdzielczością.

Teleskop dostarczy też dane, dzięki którym uczenie będą chcieli odpowiedzieć na pytania dotyczące ciemnej materii oraz ciemnej energii, które stanowią, jak szacują naukowcy, większość obserwowanego Wszechświata. Obserwacje dystrybucji gorącego gazu emitującego promieniowanie rentgenowskie pokażą szczegółowo wielkie gromady galaktyk. To pomoże ustalić największe stężenia ciemnej materii.

- Spodziewamy się wykryć wszystkie gromady we Wszechświecie - wyjaśnił prof. Kirpal Nandra z Instytutu Maxa Plancka w Niemczech. - Następnie zmierzymy ich masy i zobaczymy, jak liczba skupisk danej masy zmienia się w czasie. Da nam to potencjalnie bardzo dokładną miarę ilości ciemnej materii i tego, jak i gdzie się koncentruje - powiedział BBC News.

- Czułość urządzenia pozwoli nam mapować to wszystko na ogromne odległości, aż do ponad połowy wieku Wszechświata. Oznacza to, że zobaczymy strukturę wielkoskalową nie tak jak wygląda ona dzisiaj, ale także, jak przedstawiała się dawno temu. Zobaczymy też, jak Wszechświat ewoluował w czasie, co da nam możliwość testowania modeli kosmologicznych – dodał.

Opracowanie Spektr-RG zajęło dekady. Rosyjscy naukowcy musieli radzić sobie z problemami finansowymi w ciągu ostatnich lat i w konsekwencji koncepcja, która wystartowała w sobotę, jest radykalnie inna od pierwotnie przewidywanej. Misja została opisana jako najważniejsze przedsięwzięcie astrofizyczne w postsowieckiej Rosji.

 

Źródło: TASS, BBC, fot. Roskosmos