Dodano: 05 maja 2021r.

Brazylijska Amazonia emituje więcej CO2 niż pochłania. Płuca Ziemi szwankują

Brazylijska część Amazonii w ciągu ostatniej dekady wyemitowała do atmosfery prawie 20 procent więcej dwutlenku węgla niż pochłonęła – wynika z nowych badań. Przyczyną tej zmiany jest postępująca degradacja lasów deszczowych, która w badanym okresie przyspieszyła aż czterokrotnie.

Brazylijska Amazonia emituje więcej CO2 niż pochłania. Płuca Ziemi szwankują

 

Nowe badania opublikowane na łamach pisma „Nature Climate Change” wskazują, że ludzkość nie może już polegać na największym na świecie lesie tropikalnym, który przez całe dekady pomagał wchłonąć zanieczyszczenia węglem spowodowane przez człowieka. W analizach naukowcy z INRAE (Institut national de la recherche agronomique), University of Oklahoma i University of Exeter przyglądnęli się ilości CO2 pochłoniętego i zmagazynowanego w lesie w miarę jego wzrostu i porównali te dane z ilościami CO2 uwolnionymi do atmosfery w wyniku pożarów lasów i wylesiania.

Zielone płuca Ziemi szwankują

W Amazonii znajduje się znaczna część światowych lasów tropikalnych, które są bardziej efektywne w pochłanianiu i magazynowaniu węgla niż inne rodzaje roślinności. Ponad 60 procent amazońskich lasów deszczowych leży w granicach Brazylii. Kraj ten był do tej pory uważany za strategiczny, jeśli chodzi o walkę ze zmianami klimatycznymi. Ale wydaje się, że to należy już do przeszłości.

- Po raz pierwszy mamy dane wskazujące na to, że brazylijska Amazonia zmieniła się i obecnie jest emiterem netto - powiedział współautor publikacji Jean-Pierre Wigneron z francuskiego INRA.

W nowych badaniach naukowcy wykorzystali monitorowanie satelitarne do pomiaru składowania dwutlenku węgla w latach 2010-2019. Z analiz wynika, że tym okresie brazylijski las deszczowy w Amazonii wyemitował 16,6 miliarda ton CO2, podczas gdy pochłonął tylko 13,9 miliarda ton. Uczeni podkreślili, że duże obszary lasów zostały zdegradowane lub zniszczone w wyniku działalności człowieka.

Badanie wykazało również, że degradacja lasów oraz wylesianie wzrosło prawie czterokrotnie w 2019 roku z około 1 mln hektarów rocznie w 2017 i 2018 roku do 3,9 mln hektarów w 2019 r., co stanowi obszar wielkości Holandii. Sytuacja ta, jak wskazują autorzy publikacji, związana jest z osłabieniem stosowania przepisów dotyczących ochrony środowiska od kiedy urząd prezydenta Brazylii objął Jair Bolsonaro.

Wylesianie i degradacja lasów

Jednak chociaż zdjęcia satelitarne pozwalają naukowcom na dokładne śledzenie wylesiania przez wiele lat, faktyczne zmiany zdolności lasów do magazynowania dwutlenku węgla okazały się znacznie trudniejsze do wyśledzenia. Dlatego autorzy badania wykorzystali nowe metody analizy danych satelitarnych do obliczenia ogólnych zmian biomasy w ciągu ostatniej dekady.

Pozwoliło to porównać ilość dwutlenku węgla pochłoniętego w miarę wzrostu lasu z ilością uwolnioną w trakcie utraty lasu. Ogólnie rzecz biorąc, brazylijska Amazonia wyemitowała blisko 20 proc. więcej dwutlenku węgla niż pochłonęła. Naukowcy zauważyli również, że 73 proc. utraty biomasy lasów można przypisać ich degradacji, która to w badaniu została określona jako uszkodzone, ale nie zniszczone części lasu. Uczeni wskazują tutaj na selektywną wycinkę, fragmentację lasów oraz pożary i susze, które uszkadzają dobrostan lasu, ale go nie niszczą. Tylko 27 proc. utraty biomasy spowodowana jest wylesianiem.

Ta spostrzeżenie daje bardziej szczegółową ocenę czynników wpływających na zdolność Amazonii do magazynowania dwutlenku węgla i może pomóc w kierowaniu działaniami na rzecz ochrony.

- Brazylijska Amazonia jako całość straciła część swojej biomasy, a tym samym uwolniła węgiel. Wszyscy wiemy, jak duże znaczenie ma wylesianie Amazonii dla globalnych zmian klimatycznych. Jednak nasze badanie pokazuje, w jaki sposób emisje z powiązanych procesów degradacji lasów mogą być jeszcze większe. Degradacja jest wszechobecnym zagrożeniem dla integralności lasów w przyszłości i wymaga pilnej uwagi – powiedział Stephen Sitch z Exeter's Global Systems Institute.

Biorąc pod uwagę całość Amazonii, czyli także obszary lasów leżące poza granicami Brazylii, to prawdopodobnie jest ona neutralna pod względem emisji dwutlenku węgla, wskazał Wigneron. - Ale w innych krajach z amazońskimi lasami deszczowymi wylesianie również rośnie, a susza stała się bardziej intensywna - zauważył.

 

Źródło: University of Exeter, fot. Matt Zimmerman/ Wikimedia Commons/ CC BY 2.0