Golec piaskowy może żyć niewiarygodnie długo i ma wyjątkową odporność na nowotwory. Naukowcy ustalili, że gryzonie te cieszą się dobrym zdrowiem dzięki unikalnej zdolności powstrzymywania namnażania się komórek nowotworowych.
Zrozumienie, w jaki sposób te niezwykłe zwierzęta są prawie całkowicie uodpornione na raka, może poprawić nasze zrozumienie wczesnych etapów choroby u ludzi i prowadzić opracowania do nowych leków i terapii.
Odporność na nowotwory
Do tej pory uważano, że golce piaskowe nigdy nie chorują na raka, ponieważ ich zdrowe komórki zwyczajnie są odporne na przekształcenie się w komórki nowotworowe. Jednak naukowcy z Uniwersytetu w Cambridge po raz pierwszy udowodnili, że geny, o których wiadomo, że powodują raka w komórkach innych gryzoni, mogą również doprowadzić do choroby u golców piaskowych.
Badania sugerują, że golce piaskowe mają złożony system komórkowy oraz niezwykle sprawny układ odpornościowy. Naukowcy uważają, że to właśnie ten system odpowiada za powstrzymywanie nowotworów na wczesnych etapach ich rozwoju, a nie jak wcześniej sądzono, wrodzona odporność samych komórek na chorobę.
– Wyniki były dla nas zaskoczeniem i całkowicie zmieniły nasze rozumienie odporności na raka u golców piaskowych. Jeśli uda nam się zrozumieć, co jest tak specjalnego w układach odpornościowych tych zwierząt, możemy być w stanie opracować lepsze terapie, które powstrzymają rozwój nowotworów u ludzi – mówi współautor badań dr Walid Khaled z Wydziału Farmakologii Uniwersytetu w Cambridge.
Golec piaskowy
Golec piaskowy (Heterocephalus glaber) to gatunek gryzonia z rodziny kretoszczurów. Zamieszkuje wschodnie tereny Afryki – Somalia, Etiopia, Kenia czy Dżibuti. Jest ślepy i nie ma owłosienia. Niemal całe życie spędza pod ziemią, gdzie buduje rozległe tunele. Ale jego nietypowy zestaw cech fizycznych umożliwia mu rozwój w tym niesprzyjającym, podziemnym środowisku. Ssak ten może żyć nawet 37 lat i praktycznie nie choruje na nowotwory. Może też żyć w środowisku o bardzo niskim poziomie tlenu.
W badaniach naukowcy poddali analizie komórki pobrane od jedenastu przedstawicieli gatunku z pięciu różnych tkanek: jelit, nerek, trzustki, płuc i skóry. Badacze infekowali komórki różnymi wirusami w celu wprowadzenia do nich genów, wywołujących nowotwory u myszy i szczurów. Badacze zakładali, że nie wpłynie to na rozwój komórek nowotworowych.
– Ku naszemu zaskoczeniu, zainfekowane komórki golca piaskowego zaczęły się rozmnażać i szybko tworzyć kolonie w laboratorium. Dlatego wiedzieliśmy, że komórki te stały się komórkami nowotworowymi – mówi Fazal Hadi, główny autor badań z Cancer Research UK Cambridge Center.
Kluczowy układ odpornościowy
Badacze wszczepili pobrane od golców komórki zwykłym myszom i zaobserwowali, że wytworzyły się u nich guzy. Ten eksperyment udowadnia, zdaniem naukowców, że to nie specjalne komórki golców piaskowych chronią je przed rozwojem choroby nowotworowej, ale ich układ odpornościowy i środowisko, w którym żyją.
Naukowcy będą teraz kontynuować badania nad zaobserwowanymi mechanizmami, dzięki którym golce piaskowe powstrzymują rozwój komórek nowotworowych. Jednym z najciekawszych kierunków możliwych analiz jest rozpracowanie systemu immunologicznego tych gryzoni. Dziś coraz lepiej rozumiemy, że nasz system immunologiczny odgrywa kluczową rolę w ochronie przed rakiem, co wykorzystywane jest już w nowoczesnych metodach immunoterapii.
– Cała nasza praca z golcami piaskowymi, począwszy od badania ich odporności na niedotlenienie, a skończywszy na braku wrażliwości na ból i odporności na raka, ma na celu wykorzystanie biologii tego gatunku, do lepszego zrozumienia tego, jak funkcjonują nasze ludzkie ciała – mówi dr Ewan St. John Smith, jeden z autorów badań z Wydziału Farmakologii Uniwersytetu w Cambridge.
Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie „Nature”.
Źródło: University of Cambridge, fot. TxanTxunai/ Wikimedia Commons/ CC BY-SA 4.0