Dodano: 09 marca 2021r.

Znaleziono meteoryt starszy od Ziemi. Ma 4,6 mld lat

Znaleziony w ubiegłym roku na Saharze meteoryt liczy sobie 4,6 miliarda lat – twierdzą naukowcy. To oznacza, że jest starszy od Ziemi. Wiek i zawartość minerałów wskazują, że skała powstała we wczesnym Układzie Słonecznym. Badacze sugerują, że może być to fragment protoplanety, kuzynki Ziemi, która została zniszczona lub wchłonięta przez większy obiekt podczas procesu formowania się naszego systemy planetarnego.

Znaleziono meteoryt starszy od Ziemi. Ma 4,6 mld lat

 

Protoplaneta (planeta, która nie zakończyła procesu formowania się) krążąca gdzieś we wczesnym Układzie Słonecznym zrodziła unikalny rodzaj meteorytu, który nazwano Erg Chech 002 (Erg Szasz 002, EC 002). Kawałek kosmicznej skały odnaleziono na Saharze w 2020 roku, a następnie poddano wnikliwym badaniom, których wyniki przedstawiono w czasopiśmie „Proceedings of the National Academy of Sciences”.

Meteoryt starszy od Ziemi

Znaleziony meteoryt to najstarsza skała wulkaniczna, jaką kiedykolwiek odnaleziono. Powstał z magmy około 4,6 miliarda lat temu. Zarówno wiek, jak i zawartość minerałów w obiekcie wskazują, że powstał on we wczesnym okresie formowania się Układu Słonecznego. Według badań skała pochodzi ze skorupy ciała, które potem rozwinęło się w planetę lub zostało wchłonięte przez inną planetę.

Kawałki EC 002 odkryto w pobliżu oazy Adrar w Algierii. Jego fragmenty były „stosunkowo gruboziarniste, brązowe i beżowe”, sporadycznie usiane kryształami w kolorach „zielonym, żółto-zielonym i rzadziej żółto-brązowym” – tak znalezisko opisuje Lunar and Planetary Institute (LPI).

Według odkryć naukowców z Centrum Badań Meteorytów na Uniwersytecie Stanowym Arizony, EC 002 jest achondrytem, rodzajem kamiennego meteorytu przypominającym ziemski bazalt. W przeciwieństwie do chondrytów, podobne ciała niebieskie uległy przetopieniu.

Niezwykła rzadkość wśród meteorytów

W sumie naukowcy przebadali dotąd około 3100 meteorytów ze skorupy lub płaszcza skalistych planetoid. 95 proc. z nich pochodzi z dwóch źródeł, z czego 75 proc. z planetoidy Westa, krążącej w pasie asteroid między Marsem a Jowiszem.

EC 002 okazał się prawdziwą rzadkością. Dzięki znajdującym się w nim izotopom glinu i magnezu, badacze określili jego wiek na 4,566 miliarda lat. Skład chemiczny meteorytu wskazał, że powstał on z częściowo stopionego zbiornika magmy, znajdującego się w skorupie ciała macierzystego. Skorupa ta była zbudowana z bogatego w krzemionkę andezytu, nie zaś z bazaltu.

"Meteoryt ten jest najstarszą skałą magmową przeanalizowaną do tej pory i rzuca nowe światło na formowanie się pierwotnych skorup, które pokrywały najstarsze protoplanety" - piszą autorzy badania.

Nieznane źródło pochodzenia

Naukowcy próbowali znaleźć źródło pochodzenia EC 002. W tym celu przyjrzeli się "odciskom palców" odległych obiektów kosmicznych - wzorcom długości fal świetlnych, które odbijają. Po porównaniu z 10 tys. obiektów znajdujących się w bazie danych Sloan Digital Sky Survey, EC 002 był „wyraźnie inny od wszystkich grup planetoid”. Badacze podkreślają, że „nie zidentyfikowano dotąd żadnego obiektu o charakterystyce widmowej podobnej do EC 002”.

Inne badania sugerowały wcześniej, że podobnych do EC 002 krzemionkowych skorup andezytowych było pełno w przestrzeni kosmicznej podczas formowania się protoplanet naszego Układu Słonecznego.

Gdzie są zatem dziś wszystkie protoplanety ze skorupami andezytowymi? Podczas narodzin planet w naszym Układzie Słonecznym, większość z tych protoplanet prawdopodobnie nie zdążyła przeżyć „okresu niemowlęcego” - wynika z badań. Albo zostały roztrzaskane na kawałki w zderzeniach z innymi skalistymi ciałami, albo zostały wchłonięte przez większe planety skaliste, takie jak Ziemia, Mars, Wenus i Merkury, pozostawiając za sobą niewiele śladów, z których mogły powstać meteoryty takie jak EC 002.

 

Źródło: Live Science, fot. A. Maine Mineral and Gem Museum/Darryl Pitt