Dodano: 27 sierpnia 2019r.

Terapia manualna - historia, wskazania, techniki

Mająca swoje korzenie w starożytności terapia manualna wykorzystuje przekazywane z pokolenia na pokolenie techniki w leczeniu czynnościowych zaburzeń narządu ruchu. Terapia manualna jest dziedziną medycyny zajmującej się dysfunkcjami narządu ruchu. Za pomocą rąk terapeuty, wykorzystującego odpowiednie techniki terapii manualnej, jest możliwe zmniejszenie bólu oraz poprawa ruchomości w obrębie stawów.

Terapia manualna

 

Terapia manualna - krótki zarys historyczny

Warto podkreślić, że terapia manualna należy do jednej z najstarszych koncepcji leczenia. Pierwsze wzmianki o jej stosowaniu sięgają czasów starożytnych. Egipcjanie stosowali ją do leczenia dysfunkcji ruchowych, chorób metabolicznych oraz układu nerwowego, zaś Grecy do łagodzenia bólu czy usuwania deformacji stawowych.

Hipokrates (460–377 p.n.e.) - jeden z wybitnych prekursorów medycyny, opisał działanie terapii manualnej, a jej elementy wykorzystywał w leczeniu wielu dolegliwości. Dopiero w XIX wieku pojawiło się więcej fachowych informacji dotyczących terapii manualnej, a jej gwałtowny rozwój nastąpił w XX wieku. Wówczas dokładnie sprecyzowano proces leczenia za pomocą terapii manualnej oraz opracowano program kształcenia terapeutów. Do rozwoju terapii manualnej w Polsce przyczynili się między innymi: Z. Arkuszewski, A. Rakowski.

Zasada działania terapii manualnej

Terapia manualna należy do niefarmakologicznych metod leczenia oraz opiera się na odpowiedniej diagnostyce źródła problemu. W terapii manualnej leczenie i badanie odbywa się za pomocą rąk terapeuty. Jest stosowana w leczenia bólu i ma na celu przywrócenie równowagi między pracą mięśni oraz stawów, a strukturami układu nerwowego. Terapia manualna polega przede wszystkim na mobilizacji owych obszarów do lepszego działania. Stanowi bezpieczną formę leczenia o wysokiej skuteczności usprawniania pacjentów borykających się z różnego typu dysfunkcjami narządu ruchu. Terapią manualną zajmują się osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i wykształcenie.

Techniki terapii manualnej

Terapia manualna należy do najstarszych i najbardziej znanych metod leczenia terapeutycznego oraz jest poparta licznymi badaniami naukowymi. Terapeuta przeprowadza wywiad z pacjentem, bada palpacyjnie, by precyzyjnie ustalić zakres i charakter dysfunkcji. Po dokonaniu rozpoznania oraz postawieniu diagnozy wybiera odpowiednie techniki leczenia. Terapia manualna wykorzystuje w leczeniu różne metody i techniki. Ich dobór odbywa się w oparciu o stan pacjenta oraz rodzaj jego dysfunkcji i zakresu ruchomości stawów.

W przypadku hypomobilności stawu (ograniczonej jego ruchomości) wybierane są techniki zwiększające zakres ruchów i opierające się na mobilizacji stawów, mięśni czy struktur nerwowych. Z kolei kiedy u pacjenta występuje hipermobilność stawu (zwiększona ruchomość), wówczas stosowane są techniki mające na celu stabilizację oraz zmniejszenie ruchomości stawu.

Techniki terapii manualnej w zależności od potrzeby mają na celu: relaksację, mobilizację, manipulację czy rozciąganie (stretching aktywny i pasywny). Czas trwania terapii uzależniony jest od stanu pacjenta i doświadczenia terapeuty, ale można przyjąć, że trwa od 15 minut do godziny.

Wskazania do terapii manualnej

Przede wszystkim wskazaniem do terapii manualnej jest ograniczenie lub zablokowanie ruchu w stawach, na skutek przebytych urazów czy przeciążeń oraz wiążący się z tym ból. Terapia manualna jest wykorzystywana do leczenia między innymi:

  • bólów kręgosłupa;
  • zaburzeń napięcia mięśni oraz powięzi;
  • rwy kulszowej;
  • widocznego dysbalansu mięśniowego;
  • migreny;
  • częstomoczu;
  • wad postawy;
  • zaburzeń snu.

Terapia manualna jest więc stosowana przede wszystkim w ortopedii oraz reumatologii, a także neurologii. Warto jednak pamiętać, że nie każdy może skorzystać z tej formy leczenia. Przeciwwskazaniami do terapii manualnej będzie:

  • niestabilność leczonego obszaru;
  • objawy ucisku rdzenia nerwowego;
  • żylaki kończyn dolnych oraz odbytu;
  • osteoporoza;
  • nowotwory;
  • ciąża; zaburzenia krzepliwości krwi.

 

Artykuł powstał dzięki uprzejmości Centrum Rehabilitacji i Terapii - OpenMedical