Dodano: 30 kwietnia 2019r.

Popularny dodatek do żywności powiązany z otyłością i cukrzycą

Powszechnie stosowany środek konserwujący – propionian – dodawany do pieczywa oraz wyrobów ciastkarskich może wpływać na metabolizm i w konsekwencji prowadzić do insulinooporności i przyrostu masy ciała – wynika z nowych badań przeprowadzonych przez naukowców z Uniwersytetu Harvarda.

Pieczywo

 

Naukowcy z Harvard T.H. Chan School of Public Health w badaniach przeprowadzonych na ludziach i zwierzętach wykazali, że dodawany do żywności propionian wyzwala „kaskadę zdarzeń metabolicznych”, co może prowadzić do insulinooporności i przyrostu masy ciała. W badaniach brali udział również uczeni z Brigham and Women’s Hospital oraz Centrum Medycznego Sheba w Izraelu.

Propionian jest szeroko stosowany jako konserwant i przeciw pleśniowy dodatek do pieczywa i wyrobów ciastkarskich. Jest także składnikiem sztucznych wzmacniaczy smaku. Używa się go również w paszach dla zwierząt.

- Zrozumienie, w jaki sposób składniki żywności wpływają na metabolizm organizmu na poziomie molekularnym i komórkowym może pomóc nam w opracowaniu prostych, ale skutecznych środków w walce z epidemią otyłości i cukrzycy – wyjaśnił dr Gökhan Hotamisligil z Harvard T.H. Chan School of Public Health, główny autor badań, które ukazały się na łamach „Science Translational Medicine”.

 

Prace, w których połączono dane z randomizowanego badania z użyciem placebo na ludziach oraz myszach wykazały, że propionian może zwiększać poziom kilku hormonów związanych z większym ryzykiem otyłości i cukrzycy. Badania na gryzoniach pokazały, że przewlekłe narażenie na propionian powodowało przyrost masy ciała i insulinooporność. Oporność na insulinę oznacza, że ​​organizm nie reaguje dobrze na hormon, który pomaga komórkom przyjmować cukier lub glukozę. Taka oporność może prowadzić do wysokiego poziomu cukru we krwi obserwowanego u osób z cukrzycą.

Propionian jest uznawany za bezpieczny. To naturalnie występujący kwas tłuszczowy produkowany przez nasze bakterie jelitowe, gdy rozkładają błonnik. Ale nikt dotąd nie badał metabolicznych efektów propionianu, gdy jest spożywany jako dodatek do żywności – napisali w pracy autorzy badań.

Ponad 400 milionów ludzi na całym świecie cierpi na cukrzycę, a wskaźnik zachorowalności wzrośnie o 40 proc. do 2040 roku, pomimo szeroko zakrojonych wysiłków na rzecz ograniczenia choroby. Rosnące wskaźniki cukrzycy, a także otyłości, w ciągu ostatnich 50 lat wskazują, że czynniki środowiskowe i dietetyczne muszą wpływać na wzrost tej epidemii. Naukowcy zasugerowali, że składniki obecne w diecie, w tym składniki używane do przygotowania lub konserwacji żywności, mogą być czynnikiem wpływającym na taki stan rzeczy.

W nowym badaniu naukowcy najpierw podali propionian myszom stwierdzając, że doprowadził on do zwiększenia poziomu kilku hormonów. To glukagon, który mówi wątrobie, aby uwolniła cukier do krwiobiegu, norepinefryna, która bierze udział w regulacji ciśnienia krwi, a także podnosi poziom cukru we krwi oraz nowo odkryte białko wiążące kwasy tłuszczowe 4 (FABP4), które jest zaangażowane w metabolizm kwasów tłuszczowych.

Zwiększenie poziomu tych hormonów doprowadziło myszy do wytworzenia większej ilości glukozy i w rezultacie do hiperglikemii. Ponadto naukowcy odkryli, że gryzonie, którym przez dłuższy czas (20 tygodni) dodawano do żywności dawkę propionianu, która była równoważna ilości zwykle spożywanej przez ludzi, znacznie przybrały na wadzę oraz wytworzyły insulinooporność, w porównaniu z myszami, które nie spożywały propionianu.

Aby sprawdzić, jak te wyniki przekładają się na ludzi, naukowcy przeprowadzili badanie z udziałem 14 zdrowych uczestników. Ochotnicy zostali podzieleni na dwie grupy i jedna z nich otrzymała posiłek, który zawierał 1 gram propionianu – to ilość zazwyczaj występująca w posiłku z przetworzonej żywności. Druga grupa otrzymała placebo.

Uczestnikom badania pobierano krew. Pierwszy raz tuż przed posiłkiem, następnie 15 minut po spożyciu i w regularnych, 30 minutowych odstępach przez cztery godziny. Tydzień później uczestnicy wrócili do laboratorium, a ci, którzy pierwotnie otrzymali propionian, otrzymali placebo i odwrotnie.

Badanie wykazało, że ludzie, którzy spożywali posiłek zawierający propionian, mieli tuż po zjedzeniu posiłku znaczny wzrost norepinefryny, jak również glukagonu i FABP4. Odkrycia wskazują, że propionian może działać jako czynnik zaburzający metabolizm, który potencjalnie zwiększa ryzyko cukrzycy i otyłości u ludzi.

- Dramatyczny wzrost osób otyłych i przypadków cukrzycy w ciągu ostatnich 50 lat sugeruje zaangażowanie czynników środowiskowych i dietetycznych. Jednym z takich czynników, który wymaga uwagi, są składniki zwykłej żywności. Codziennie jesteśmy narażeni na setki tych substancji chemicznych, a większość z nich nie została szczegółowo przetestowana pod kątem potencjalnych długoterminowych efektów metabolicznych - powiedział Amir Tirosh z Centrum Medycznego Heba.

Niektóre wcześniejsze badania sugerowały, że propionian i inne kwasy tłuszczowe mają korzystne działanie, gdy są wytwarzane w naszych jelitach przez bakterie jako produkt uboczny metabolizmu. Jednak ostatnie badania sugerują, że propionian w żywności nie ma takich samych korzystnych efektów. Propionian dodawany jest do produktów spożywczych jako kwas propionowy - E280, propionian sodu - E281, propionian wapnia - E282.

 

Źródło: Harvard T.H. Chan School of Public Health, fot. Pixabay