Są aktywni, zadowoleni z życia, jak najdłużej chcą być samodzielni i niezależni. Taki obraz polskich seniorów wyłania się z badań przeprowadzonych przez naukowców z Wydziału Geoinżynierii Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego w Olsztynie. W ramach projektu realizowanego od dwóch lat został opracowany kompleksowy profil polskich seniorów oraz powstał ranking miejsc, z których najchętniej korzystają.
Badania prowadzone przez zespół naukowców pod kierownictwem dr hab. inż. Agnieszki Dawidowicz, prof. UWM, dają odpowiedzieć na pytanie, jak powinny wyglądać osiedla mieszkaniowe przyjazne seniorom. W pięciu polskich miastach – Olsztynie, Gdańsku, Warszawie, Krakowie i Poznaniu, za pomocą ankiet, zostali przebadani seniorzy z różnych grup wiekowych (60-75, 76-84, 85+). Ich odpowiedzi posłużyły do opracowania profilu seniora. Dzięki analizom statystycznym i wykorzystaniu systemów informacji geograficznej (GIS) powstały również mapy miejsc, w których seniorzy są najbardziej aktywni.
- Już pierwsze, cząstkowe wyniki badań pokazują, jak bardzo na przestrzeli ostatnich lat zmieniły się rodzaje aktywności i potrzeby ludzi starszych. Obecni seniorzy są bardziej samodzielni, co znacząco wpływa na ich potrzeby, także te dotyczące zagospodarowania przestrzeni – mówi dr hab. inż. Agnieszka Dawidowicz, prof. UWM.
Naukowcy badali czynniki demograficzne, psychologiczne, behawioralne, ekonomiczne, związane z aktywnością seniorów w bliższym i dalszym otoczeniu, oraz te dotyczące ich przyszłości. Z badań wyłania się bardzo ciekawy obraz.
- Nasze seniorki są zazwyczaj wdowami i żyją samotnie. Inaczej jest w przypadku mężczyzn – zwykle żyją oni z partnerką lub żoną – mówi dr inż. Marta Figurska z zespołu badawczego. I dodaje, że niezależnie od płci, polscy seniorzy niechętnie kontynuują działalność zawodową. - Na emeryturze wolą odpoczywać, uczęszczać na zajęcia np. na uniwersytet trzeciego wieku czy – w przypadku kobiet - zajmować się wnukami.
Choć coraz więcej polskich seniorów to osoby z wykształceniem średnim i wyższym, nadal widać ogromne dysproporcje pomiędzy dużymi miastami i mniejszymi miejscowościami – w tych ostatnich osoby wykształcone stanowią zdecydowaną mniejszość. Jak mówi dr inż. Marta Figurska, seniorzy są zadowoleni z życia.
- Mają przyjaciół, z którymi chętnie się spotykają, lubią gotować. Są zadowoleni ze swojej sytuacji rodzinnej, relacji z innymi ludźmi, z tego ile mają czasu wolnego i w jaki sposób go spędzają. Lubią być aktywni, szczególnie w pobliżu miejsca zamieszkania – wylicza. Co ciekawe - choć relacje rodzinne są dla polskich seniorów bardzo ważne, równie mocno cenią sobie samodzielność, niezależność i własny rozwój. Dlatego najchętniej mieszkaliby blisko dzieci i wnuków, ale w samodzielnych mieszkaniach czy domach jednorodzinnych.
Seniorzy chcą także angażować się w życie społeczne: uczestniczyć w radach senioralnych, pracować jako wolontariusze, pomagać innym np. w charakterze niani. Chętnie korzystają z placówek i wydarzeń kulturalnych – wychodzą do kina, na warsztaty, do kawiarenek i restauracji.
– Odkrywają to, co seniorzy za granicą robią już od kilkudziesięciu lat. Zauważają, że przekroczenie 60-tki nie oznacza końca życia, widzą dla siebie jeszcze wiele możliwości rozwoju, dlatego chcą być niezależni i mieć swobodę spotykania się z przyjaciółmi czy organizowania przyjęć. Częściej pozwalają sobie na podróże i wyjazdy zagraniczne. I jest to bardzo dobry kierunek, ponieważ aktywność, zarówno fizyczna, jak i umysłowa, ma ogromny wpływ na zdrowie i długość życia – mówi prof. Agnieszka Dawidowicz.
Równie ciekawie prezentuje się ranking miejsc aktywności seniorów. Okazuje się, że potrzebują przede wszystkim terenów zielonych, parków i miejsc spacerowych. Ważne są także sklepy spożywcze i supermarkety, przystanki komunikacji miejskiej i miejsca parkingowe, zwłaszcza te dla osób z niepełnosprawnościami. Wysoko w rankingu znalazły się biblioteki, ogródki działkowe, a także przychodnie lekarskie, kościoły i …cmentarze. To właśnie te miejsca powinny się znajdować tam, gdzie mieszkają seniorzy. W jakiej odległości? Ponieważ preferują przemieszczanie się pieszo, najchętniej korzystają z tego, co znajduje się w zasięgu spaceru. Dla starszych seniorów to odległość do 500 m, a im są młodsi, tym większy zasięg – nawet do 1,5 km. To cenna wskazówka w jakiej odległości powinny się znajdować miejsca aktywności seniorów.
Na podstawie tych danych, dzięki opracowanemu przez dr inż. Martę Figurską narzędziu opierającym się na diagramach Woronoja, przeanalizowano przestrzeń miejską. W efekcie powstały tzw. mapy dostępności. Pokazują one które części miasta są dobrze dostosowane do potrzeb seniorów, a gdzie jeszcze trzeba nad tym popracować. – Na przykładzie Olsztyna stworzyliśmy mapę dostępności aptek, na której widać wyraźnie, które części miasta są pod tym względem wykluczone. Wiemy, że seniorzy nie będą chcieli zamieszkać tam, gdzie w okolicy nie ma żadnej apteki.
Efektem końcowym projektu realizowanego przez naukowców z Olsztyna będą mapy osiedli przyjaznych seniorom oraz uniwersalne narzędzie do analizy przestrzeni pod kątem dostępności dla seniorów. Mapy będą tworzone automatycznie, przy użyciu sztucznej inteligencji i będą przydatne dla architektów, urbanistów, deweloperów przy planowaniu i projektowaniu osiedli, a także dla pośredników nieruchomości, którzy będą doradzać seniorom w wyborze miejsca zamieszkania. Trzeba na nie poczekać jeszcze do jesieni, kiedy to zostaną opublikowane pełne wyniki badań.
***
Projekt „Koncepcja identyfikacji osiedli mieszkaniowych przyjaznych seniorom w aspekcie wyznaczników infrastrukturalnych i krajobrazowych” realizuje zespół naukowców w składzie: dr hab. inż. Agnieszka Dawidowicz, prof. UWM (kierownik projektu), dr hab. inż. Adam Senetra, prof. UWM, dr inż. Marta Figurska, dr inż. Elżbieta Zysk, dr hab. inż. Małgorzata Dudzińska.
Źródło: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Wydział Geoinżynierii, fot. Pixabay