Archeolodzy z japońskiego Uniwersytetu Yamagata poinformowali, że w ramach długoterminowych badań prowadzonych od 2004 roku, odkryli 143 nieznane wcześniej geoglify na płaskowyżu Nazca w Peru. W analizie obrazów pomogła naukowcom sztuczna inteligencja.
Naziemne rysunki położone na pustyni w południowo-zachodniej części Peru są najbardziej znanym na świecie przykładem geoglifów. Te ogromne przedstawienia ludzi, zwierząt oraz figur geometrycznych liczą sobie w niektórych przypadkach nawet 2500 lat, choć niektórzy badacze uważają, że mogą być znacznie starsze. Rysunki są tak duże - niektóre z nich mierzą setki metrów długości, że w całej okazałości widoczne są dopiero po wzniesieniu się w powietrze. Na płaskowyżu Nazca są ich setki.
Linie, wizerunki zwierząt czy geometryczne wzory są od dziesięcioleci źródłem fascynacji. Zostały stworzone przez Indian Nazca poprzez usunięcie wierzchniej warstwy czerwonych, pustynnych kamieni, aby odsłonić bladą warstwę pod nimi. Geoglify rozciągają się na rozległym obszarze pustyni Nazca, pomiędzy miastami Nazca i Palpa.
Nowo odkryte geoglify, jak twierdzą japońscy naukowcy, zostały utworzone między co najmniej 100 rokiem p. n. e., a 300 rokiem n.e. Jednak cel tych wielkich rysunków jest nadal przedmiotem dyskusji.
Niektóre hipotezy mówią, że Indianie Nazca ukształtowali te gigantyczne geoglify, by mogły zobaczyć je bóstwa, w które wierzyli i którym oddawali cześć. Inne wskazują, że konstrukcje te mogły służyć celom astronomicznym, bo niektóre z geoglifów odzwierciedlają gwiazdozbiory. Są też takie, które mówią, że geoglify wykorzystywane były do określania pory siewów i zbiorów. Wskazują bowiem na punkty wschodów i zachodów słońca podczas jesiennej i wiosennej równonocy oraz przesilenia letniego.
Ale podobnych koncepcji jest więcej. Geoglify zostały odkryte w 1926 roku. Początkowo brane były za systemy irygacyjne. Potem za święte ścieżki o charakterze religijnym. Były także uważane za układy szlaków handlowych. Niektórzy uczeni uznali je nawet za rodzaje boisk, na których rozgrywano zawody sportowe.
W nowych badaniach kierowanych przez antropologa i archeologa Masato Sakai, uczeni przeanalizowali zdjęcia satelitarne regionu Nazca w wysokiej rozdzielczości. Przeprowadzili także prace w terenie. Zidentyfikowali oni dwa główne typy geoglifów. Najstarsze, powstałe w przedziale od 100 r. p. n. e. do 100 n. e., nazywane przez badaczy typem B, mają zwykle mniej niż 50 metrów długości. Nieco późniejsze wizerunki, powstałe w przedziel od 100 do 300 roku, o długości ponad 50 metrów, z największym geoglifem odkrytym przez zespół mierzącym ponad 100 metrów, to typ A.
Naukowcy sądzą, że większe geoglify typu A, często przedstawiające zwierzęta, były rytualnymi miejscami, w których starożytni organizowali ceremonie religijne. Natomiast mniejsze rysunki, typu B, były rozmieszczone wzdłuż ścieżek i mogły działać jako drogowskazy do orientowania podróżników - być może w kierunku większej przestrzeni rytualnej typu A, w której gromadzili się ludzie.
Wśród nowo odkrytych geoglifów są m.in. dwugłowy wąż, który wydaje się pożerać człowieka, ogromny ptak, ryby oraz inne zwierzęta, a także kilka humanoidalnych postaci. Na zdjęciach po lewej obraz przed obróbka, po prawej obraz przetworzony przez algorytmy sztucznej inteligencji.
Fot. Yamagata University
Fot. Yamagata University
Niektóre z konstrukcji typu B są naprawdę bardzo małe - najmniejsze z nowo odkrytych mierzą poniżej 5 metrów. To pokazuje, że poszukiwania nieznanych geoglifów są trudnym zadaniem, szczególnie w połączeniu z ogromną przestrzenią regionu Nazca. Dodatkowo z biegiem czasu warunki atmosferyczne zredukowały wiele linii i figur do lekkich zagłębień w terenie. Dlatego naukowcy skorzystali z pomocy sztucznej inteligencji opracowanej przez inżynierów z IBM.
Algorytmy wykorzystane w badaniach działają na systemie analizy geoprzestrzennej o nazwie IBM PAIRS Geoscope. Sztuczna inteligencja - IBM Watson Machine Learning Accelerator (WMLA) - analizowała ogromne ilości zdjęć satelitarnych oraz pozyskanych z dronów, aby sprawdzić, czy może wykryć jakieś ukryte, pominięte przez ludzi rysunki. System znalazł jedno dopasowanie - geoglif typu B. To wyblakły zarys małej humanoidalnej postaci w postawie stojącej (na zdjęciu poniżej). Pomógł też wizualizować inne, odkryte przez ludzi rysunki.
Fot. Yamagata University
Chociaż symboliczne znaczenie tej dziwnej postaci nie jest jeszcze jasne, badacze wskazują, że geoglif znajdował się w pobliżu ścieżki, więc mógł być jednym z hipotetycznych drogowskazów.
Japońscy naukowcy zapowiedzieli, że będą kontynuować badania wraz ze sztuczną inteligencją.
Źródło i fot.: Yamagata University
