Relikty nieznanej świątyni sprzed ponad 2 tys. lat oraz - być może - grób pierwszego biskupa Risan - Sebastiana, który objął swój urząd w końcu VI w. - odkryli warszawscy archeolodzy w Risan w Czarnogórze.
Antyczna twierdza Rhizon znajduje się na wzgórzu wznoszącym się ponad 200 m n.p.m nad dzisiejszym miastem Risan w Czarnogórze. Już w wyniku wykopalisk prowadzonych w ubiegłym roku archeolodzy wiedzieli, że w okresie hellenistycznym (323-30 lat p.n.e.) wzniesiono tam m.in. platformę otoczoną murem cyklopim. Lipcowe badania przyniosły odpowiedzi, co na niej niegdyś się znajdowało.
- Forma tej konstrukcji wskazuje, że stała na niej kiedyś świątynia, być może iliryjskiego boga Medaura – opiekuna Risan - uważa kierownik badań, prof. Piotr Dyczek z Ośrodka Badań Europy Południowo-Wschodniej UW. Wokół niej archeolodzy odkryli liczne elementy architektoniczne z marmuru.
- Zwraca uwagę jakość ich wykonania - są to świetnie profilowane bloki - elementy ościeży, progi, a nawet unikatowa kamienna rynna - wylicza profesor. Jak dodaje, surowiec, z którego je wykonano pochodzi z odległej, dziś chorwackiej wyspy Korčula, położonej ok. 300 km od Risan.
Naukowcy uważają, że świątynia mogła mieć ok. 10 m długości.
W jednym z narożników platformy archeolodzy natknęli się w czasie badań na jamę. Wewnątrz znajdowały się fragmenty ceramiki hellenistycznej i rzymskiej. - Te naczynia mogły być używane w ceremoniach religijnych - przypuszcza prof. Dyczek.
Dyczek podkreśla, że badanie antycznych pozostałości utrudniają późniejsze ingerencje, np. w średniowieczu Turcy wznieśli na dawnych reliktach twierdzę. Dlatego dziś archeolodzy odtwarzają historię miasta sprzed 2 tys. lat przede wszystkim na podstawie zabytków oraz śladów widocznych na skale macierzystej. Ale w tym samym miejscu ludzie mieszkali i modlili się też w kolejnych wiekach.
- Zaskoczeniem jest dla nas odkrycie pozostałości krypty wewnątrz ruin wczesnośredniowiecznego kościoła. Dalsze badania zweryfikują naszą hipotezę - być może mamy do czynienia z miejscem pochówku pierwszego biskupa Risan - Sebastiana, który objął swój urząd biskupi w rycie zachodnim w końcu VI w. n.e. - opowiada prof. Dyczek.
Naukowiec przypomina, że mieszkańcy rejonu dzisiejszej Czarnogóry przyjęli chrześcijaństwo prawie trzy wieki wcześniej niż społeczności zasiedlające ościenne obszary. Analizy są bardzo utrudnione, bo na miejscu dawnego kościoła i wyrabowanej krypty w XV w. tureccy zdobywcy wznieśli prawdopodobnie niewielki meczet.
Antyczne miasto Rhizon, współczesne Risan w Czarnogórze powstało w VI wieku p.n.e. Osada była miejscem wymiany handlowej i, jak przypuszczają naukowcy, nieznaną wcześniej kolonią grecką leżącą nad zatoką adriatycką - Boka Kotorska. Risan było ważnym z ekonomicznego i politycznego punktu widzenia ośrodkiem królestwa Iliryjskiego. Na trwałe wpisało się w historie starożytnego Rzymu, gdyż tutaj ustanowiła swoją stolicę iliryjska królowa Teuta. Za jej przyczyną w 229 r. p.n.e. wybuchła tzw. pierwsza wojna iliryjska. Po jej przegraniu miasto zostało zniszczone i przeszło we władanie Rzymu. Wzgórze były użytkowane aż do II wojny światowej - wtedy znajdował się tam bunkier i stanowisko artylerii.
Źródło: PAP - Nauka w Polsce
