Dodano: 22 lipca 2022r.

Dlaczego upadła cywilizacja Majów? Nowe badanie brzmi jak ostrzeżenie

Naukowcy prześledzili 800 lat historii i doszli do wniosku, że Mayapán - stolica Majów na półwyspie Jukatan w XIII i XIV wieku naszej ery - mogła zostać zniszczona przez suszę. Brak wody doprowadził prawdopodobnie do konfliktów społecznych, które z kolei przyczyniły się do upadku cywilizacji – twierdzą badacze.

Dlaczego upadła cywilizacja Majów? Nowe badanie brzmi jak ostrzeżenie

 

Susza już we wcześniejszych badaniach była wymieniana jako jedna z głównych przyczyn upadku cywilizacji Majów (więcej na ten temat w tekście: Cywilizacja Majów upadła z powodu suszy?). Teraz, po skrupulatnej analizie historii Majów, uczeni mają kolejne dane wydające się potwierdzać tę tezę.

Nowe badanie daje nam wgląd w historię tego starożytnego ludu. Jest również ostrzeżeniem przed tym, jak zmiany klimatyczne mogą szybko wpłynąć nawet na najbardziej ugruntowane i prosperujące cywilizacje. Artykuł opisujący wyniki analiz został opublikowany w czasopiśmie „Nature Communications” (DOI: 10.1038/s41467-022-31522-x).

Zdaniem badaczy wiele źródeł wskazuje, że konflikty społeczne nasiliły się wraz z nadejściem suszy w latach 1400-1450. W tym czasie ludzie wycofali się do mniejszych i bezpieczniejszych osad. „Twierdzimy, że przedłużająca się susza spowodowała eskalację napięć między rywalizującymi frakcjami. Jednak późniejsze adaptacje ujawniają odporność na zagrożenie w skali regionu. Spowodowało to, że struktury polityczne i gospodarcze Majów przetrwały do czasu kontaktu z Europą na początku XVI wieku naszej ery” – piszą naukowcy w swojej pracy.

Pomogły wcześniejsze badania

Zespół miał już wiele danych do pracy, obejmujących zmiany populacji, ówczesne diety i warunki klimatyczne. Zapisy te zostały uzupełnione o nową analizę szczątków ludzkich pod kątem śladów urazów wskazujących na konflikt.

Pojawiły się korelacje między deszczem a zwiększoną liczbą ludności na tym obszarze oraz między kolejnymi spadkami opadów a narastającymi konfliktami. Przedłużająca się susza w latach 1400-1450 najprawdopodobniej doprowadziła do opuszczenia miasta Mayapán.

Nowe badania sugerują, że brak wody mógł wpłynąć na praktyki rolnicze i szlaki handlowe, obciążając mieszkańców Mayapán. W miarę jak o żywność było coraz trudniej, a sytuacja stawała się coraz bardziej niebezpieczna, ludzie umierali lub rozpraszali się.

W ostatnim masowym grobie powstałym przed opuszczeniem miasta, znaleziono wiele szczątków należących prawdopodobnie do członków rodzin rządzących wtedy Kokomów. „Nasze ustalenia potwierdzają historyczny upadek instytucjonalny Mayapán w latach 1441-1461, będący konsekwencją konfliktu napędzanego rywalizacją polityczną, który przetrwał w pamięci ludów Jukatanu. Jego świadectwa weszły do pisemnego zapisu wczesnego okresu kolonialnego” - piszą badacze.

Ludzkie reakcje na zmiany klimatu

Ludzkie reakcje na presje środowiskowe, takie jak susza, są oczywiście złożone, różnią się w zależności od regionu i epoki. Przemieszczanie się ludzi do innych części półwyspu Jukatan, w tym do dobrze prosperujących miast nadmorskich i niezależnych politycznie osad, pomogło kulturze Majów nadal kwitnąć po upadku Mayapán.

To świadectwo „odporności systemu adaptacji ludzko-środowiskowych” - twierdzą badacze. Jednak adaptacje sprawdzają się tylko do pewnego momentu. Te same regiony, wraz z resztą świata, po raz kolejny stają w obliczu kryzysu klimatycznego.

„Archeologiczne i historyczne zapisy dobrze nadają się do badania przeszłych społecznych skutków kryzysów klimatycznych” - piszą badacze.

 

Źródło: Science Alert, fot. HJPD, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons