1 stycznia sonda New Horizons zbliży się do planetoidy Ultima Thule znajdującej się daleko za orbitą Plutona. Będzie to pierwsza w historii szczegółowa obserwacja obiektu w Pasie Kuipera.
Naukowcy w NASA przygotowują się do bliskiego przelotu w pobliżu obiektu Ultima Thule, który znajduje się w Pasie Kuipera. To najbardziej odległa części naszego Układu Słonecznego, którą kiedykolwiek badała ludzkość. Trzy bliskie przeloty zaplanowano na pierwszy dzień nowego roku. Podczas najbliższego z nich, sonda znajdzie się jedynie 3500 kilometrów od Ultima Thule.
Obiekt Ultima Thule nosi oficjalną nazwę 2014 MU69. Łacińskie określenie Ultima Thule oznacza miejsce poza znanym światem, mityczną krainę położoną daleko na północy wyznaczającą kraniec świata. Nie bez przyczyny obiekt jest tak nazywany. Znajduje się 44 razy dalej od Słońca niż Ziemia.
Ultima Thule ma około 30 kilometrów średnicy i prawdopodobnie czerwonawy kolor, ale poza tym naukowcy niewiele wiedzą o obiekcie. Orbituje w sercu Pasa Kuipera w zewnętrznym Układzie Słonecznym, daleko poza orbitą Neptuna. Pas Kuipera rozciąga się od 30 do około 50 jednostek astronomicznych (jednostka astronomiczna – Astronomical Unit to w przybliżeniu odległość dzieląca Ziemię od naszej gwiazdy. Około 150 milionów kilometrów) od Słońca. Składa się z wielu lodowych i skalistych obiektów o rozmiarach od planet karłowatych, takich jak Pluton, do mniejszych planetoid, takich jak Ultima Thule, a nawet jeszcze mniejszych ciał, takich jak komety czy drobne pozostałości po procesie formowania się Układu Słonecznego.
– Oczekiwanie jest teraz niemal namacalne. Jesteśmy na granicy ważnej eksploracji naukowej, która trwa prawie 20 lat i pod wieloma względami różni się od wszelkich innych prób, jakie kiedykolwiek podjęliśmy – powiedział Alan Stern z Southwest Research Institute, główny naukowiec misji New Horizons. Uczony dodał, że kontrolerzy lotu nieustannie odbierają i analizują dane otrzymywane od sondy na temat 2014 MU69. Informacje te pomogą nawigatorom ustalić, czy trzeba aktualizować pliki na głównych komputerach sondy, by jak najlepiej wykorzystać bliski przelot. Ostatnia szansa na aktualizację będzie na dzień przed samym przelotem.
Tak daleka orbita Ultima Thule czyni ten obiekt bardzo ciekawym dla astronomów. W tej odległości Słońce jest tak jasne, jak Księżyc w pełni na Ziemi, więc temperatury też nie są wysokie. To wszystko sprawia, że obiekty z Pasa Kuipera można potraktować, jako swoiste kapsuły czasu. Niestety obiekt jest słabo widoczny we wszystkich ziemskich teleskopach i niewiele o nim wiadomo poza jego lokalizacją i orbitą.
Fot. NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute
– Nasza wiedza ma się radykalnie zmienić już w Nowy Rok. Sonda New Horizons będzie mapować powierzchnię Ultima Thule, zbada skład obiektu, określi, czy orbitują wokół jakieś małe ciała, czy ma pierścienie itp. Wykona też inne badania, takie jak mierzenie temperatury, a może nawet jej masy. W ciągu 72 godzin Ultima Thule zostanie przemieniony z małej kropki, którą do tej pory oglądaliśmy na zdjęciach do w pełni zbadanego świata. Co ujawni Ultima Thule? Nikt nie wie. Dla mnie to jest najbardziej ekscytujące – to czysta eksploracja i podstawowa nauka – wyjaśnił Stern.
– Sonda New Horizons wykonuje obserwacje na granicy nauk planetarnych – powiedział Hal Weaver z Uniwersytetu Johna Hopkinsa. – Cały zespół oczekuje na pierwsze dane tego najbardziej odległego i nieskazitelnego obiektu, jaki kiedykolwiek zbadano podczas przelotu statku kosmicznego – dodał.
Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, sonda New Horizons będzie pierwszą w historii misją badającą mały obiektu z Pasa Kuipera. Ultima Thule będzie najdalej położonym i eksplorowanym planetarnym ciałem w historii. Badania Ultima Thule pomogą naukowcom zrozumieć powstawanie i ewolucję naszego Układu Słonecznego.
Sonda New Horizons została wyniesiona w przestrzeń kosmiczną w styczniu 2006 roku. Jej celem było wykonywanie pomiarów oraz zbadanie Plutona i jego księżyców. Ten cel został osiągnięty w 2015 roku. Drugim z celów jest zbadanie jednego z obiektów znajdującego się w Pasie Kuipera, czyli Ultima Thule.
Koniec misji zaplanowany jest na czerwiec 2022 roku, ale w przypadku dobrego stanu sondy, misja może być kontynuowana. Stało się tak w wielu przypadkach. Łazik Opportunity miał przebywać na Marsie trzy miesiące, a jest już 13 lat. Nie wspominając już o sondach Voyager 1 i Voyager 2, które miały zbadać Jowisza i Saturna, a obecnie są najdalszym i ciągle działającym obiektem wysłanym w przestrzeń kosmiczną przez człowieka.
Źródło: NASA, fot. NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute