Skuty lodem krajobraz Europy może być zdradzieckim terytorium dla przyszłych sond mających wylądować na tym księżycu Jowisza. Astronomowie twierdzą, że powierzchnie Europy w okolicach równika pokrywają duże lodowe struktury przypominające kolce, co potencjalnie może sprawiać, że ta część księżyca stanie się nieosiągalna dla przyszłych misji.
Naukowcy uważają, że Europa jest jednym z najlepszych miejsc w naszym systemie planetarnym do poszukiwania życia. Szczególnie kuszącym celem jest słony ocean pokrywający księżyc. W agencjach kosmicznych rozważa się kilka koncepcji misji badawczych księżyca. NASA przeznaczyła dwa miliardy dolarów na przygotowanie misji Europa Clipper, która ma ruszyć w połowie lat 20.
Ale ewentualne misje, które zakładają lądowania na tym księżycu, zetkną się z poważnym problemem, bowiem powierzchnia Europy pokryta jest lasem gigantycznych, lodowych kolców o wysokości nawet 15 metrów. Lodowe sztylety występują co około 7,5 metra, co pokazują symulacje komputerowe.
Wyniki badań ukazały się w czasopiśmie „Nature Geoscience”.
Podobne lodowe formacje, ale znacznie mniejsze, można znaleźć także na Ziemi. To tzw. penitenty. Na Ziemi sublimacja masywnych pokładów lodu na równikowych szerokościach geograficznych - na przykład w Andach - w zimnych i suchych warunkach prowadzi do tworzenia się ostrych struktur na powierzchni lodu, przypominających kolce. Inaczej mówiąc, światło słoneczne przekształca śnieg lub lód w suchym środowisku w parę wodną bez uprzedniego stopienia go, tworząc penitent. Badacze uważają, że podobne procesy zachodzą także na księżycu Jowisza. Penitenty zauważono także na Plutonie.
Formacji tych nie zaobserwowano bezpośrednio. Nie pozwala na to słaba rozdzielczość zdjęć, na których nie widać struktur mniejszych niż dom. Ale korzystając z danych i zdjęć z poprzednich misji, naukowcy opracowali symulacje komputerowe, by sprawdzić, czy penitenty mogą powstać na Europie. Symulacje pokazały, że warunki na tym zamarzniętym księżycu mogą wspierać wzrost penitentów wzdłuż równika.
- Wyjątkowe warunki Europy przedstawiają zarówno ekscytujące możliwości eksploracji, jak i potencjalne niebezpieczeństwo - powiedział główny autor badań Daniel Hobley z School of Earth and Ocean Sciences w Cardiff University. - Obecność ostrych, przypominających sztylety formacji o wysokości prawie 15 metrów sprawia, że ewentualna misja z lądowaniem na Europie byłaby wyjątkowo niepewna. Mamy nadzieję, że badania takie jak nasze pomogą inżynierom opracować innowacyjne sposoby bezpiecznego posadzenia lądowników na powierzchni Europy, abyśmy mogli dowiedzieć się jeszcze więcej o tym fascynującym miejscu i poszukać oznak życia pozaziemskiego – dodał.
Istnienie na Europie penitentów mogłoby wyjaśnić poprzednie obserwacje radarowe i dziwne odczyty temperatury zebrane podczas wcześniejszych obserwacji. Sygnały radarowe z Obserwatorium Arecibo, które wcześniej zmapowały powierzchnię Europy pokazały spore nierówności na powierzchni księżyca. Wiązki radarowe odbijały się między kolcami wprowadzając chaos w pomiarach.
Ale nie wszyscy naukowcy zgadzają się z rezultatami badań. Kevin Hand z NASA Jet Propulsion Laboratory, który nie był zaangażowany badania, jest sceptyczny co do wyników symulacji. - Na Europie mówimy o lodzie, który zawiera sole i wszelkiego rodzaju związki siarki. To znacznie zmienia koncepcję sublimacji – powiedział.
Niewiele księżyców w Układzie Słonecznym jest tak intrygujących jak Europa. Jest nieco mniejsza od ziemskiego Księżyca. Jednak naukowcy uważają, że znajdują się na niej ogromne ilości ciekłej wody. Być może nawet dwa razy więcej niż jest na Ziemi. Pod lodową, popękaną skorupą Europy, mieści się ocean głęboki na kilkadziesiąt kilometrów. Dzięki temperaturze pochodzącej z wnętrza księżyca, w oceanach mogą panować warunki sprzyjające zachodzeniu złożonych reakcji chemicznych.
Źródło: Science News, Live Science, fot. ESO. Na zdjęciu penitenty w Chile
