Dodano: 21 marca 2019r.

Niezłożone jajo odkryte w skamieniałych szczątkach ptaka

Chińscy naukowcy odkryli skamieniałe szczątki ptaka, w którego ciele zachowało się niezłożone jajo. Kości należą do nieznanego wcześniej gatunku ptaka wielkości wróbla, który żył około 110 milionów lat temu. To pierwsze takie odkrycie w historii.

Skamielina została odkryta 11 lat temu w północno-zachodnich Chinach. W 2018 roku paleontolodzy pod kierunkiem Alidy Bailleul z Chińskiej Akademii Nauk dokładniej przyglądnęli się skamielinie i zauważyli coś intrygującego: ptak miał dziwny pas tkanki między kośćmi łonowymi. Dopiero badania pod mikroskopem ujawniły, że kawałek tkanki to niezłożone jajo, które zachowało się w ciele ptaka.

Skamielina należy do ptaka wielkości wróbla, który żył około 110 milionów lat temu na terenie dzisiejszych Chin. Nieznany wcześniej gatunek nazwano Avimaia schweitzerae, na cześć paleontolog Mary Schweitzer, do której nazwiska odnosi się drugi człon nazwy. Nowy gatunek należy do wymarłej grupy ptaków Enantiornithes, które powszechnie występowały w okresie kredy.

Szczegółowy opis znaleziska ukazał się na łamach „Nature Communications”.

Naukowcy byli początkowo zaskoczeni odkryciem. Nie podejrzewali, że dziwna, zgnieciona masa w bezgłowej skamielinie może być pozostałościami jajka. Ale analiza mikroskopowa fragmentów skamieniałości bezsprzecznie wskazała, że to skorupka jaja. Dalsze badania ujawniły nieprawidłowości, które sugerują, że jajko mogło być przyczyną śmierci tego ptaka. Odkrycie jest szczególnie godne uwagi, ponieważ w pełni uformowane jaja zwykle przebywają w ciele dorosłego ptaka przez około 24 godziny.

Badania pokazały także, że najbardziej zewnętrzna warstwa skorupy jaja zawiera drobinki mineralne podobne do struktur obecnych w jajach współczesnego ptactwa wodnego, jak chociażby kaczki. To sugeruje, że gatunek ten gniazdował w pobliżu zbiorników wodnych. Sfery te prawdopodobnie pełniły funkcje ochrony embrionu przed infekcjami mikrobiologicznymi. Nigdy wcześniej nie znaleziono podobnych struktur w żadnych skamieniałych jajach.

Skorupa jaja nie ma właściwych proporcji widocznych w zdrowych jajach. Badacze zidentyfikowali liczne jej warstwy, które są bardzo cienkie. Jeśli jajo nie zostaje złożone, pokrywa się kolejną warstwą. Widać to u współczesnych ptaków, które są narażone na silny stres. To sugeruje, że jajo zbyt długo przebywało w ciele ptaka i prawdopodobnie było przyczyną jego zgonu.