System planetarny złożony z co najmniej pięciu planet został odkryty za pośrednictwem projektu o nazwie Exoplanet Explorers, będącego częścią platformy internetowej Zooniverse. Internauci zrzeszeni w projekcie znaleźli układ K2-138 dzięki analizie danych z Kosmicznego Teleskopu Keplera.
Zooniverse jest serwisem internetowym, gdzie zgrupowane są obywatelskie projekty naukowe. Dzięki niemu każdy internauta może brać udział w badaniach naukowych z przeróżnych dziedzin: astronomii, ekologii, cytologii czy nauk humanistycznych.
K2-138 jest pierwszym system planetarnym odkryty w całości przez internautów. Badanie opisujące układ zostało zaakceptowane do publikacji w prestiżowym piśmie „The Astronomical Journal”.
Praca internautów nad danymi z teleskopu Keplera rozpoczęły się w 2017 roku wraz ze startem projektu Exoplanet Explorers. Dane pozyskane przez Kosmiczny Teleskop Keplera są tak duże, że astronomom muszą pomagać ochotnicy. Ostanio do tego zadania zaprzęgnięto także sztuczną inteligencję, co zaowocowało odkryciem systemu planetarnego bardzo podobnego do naszego Układu Słonecznego.
Na platformie każdy ochotnik może nauczyć się, jak rozpoznawać planety pozasłoneczne. Jeśli internauta odkryje planetę i podobnego zdania będą inni ochotnicy, to wyniki trafiają do zawodowych astronomów, którzy przeprowadzają ostateczną weryfikację. Projekt z miejsca zyskał ogromną popularność.
W ten właśnie sposób znaleziono K2-138. Układ ten znajduje się około 600 lat świetlnych od nas. Ma pięć planet, ale są wskazówki, że może mieć ich więcej. Planety te są większe od Ziemi: najmniejsza jest około 1,5 razy większa od naszej planety, a największa około 3 razy.
Fot. NASA/JPL-Caltech
Kosmiczny Teleskop Keplera został umieszczony na orbicie wokół słonecznej w 2009 roku i jego głównym zadaniem jest poszukiwanie planet podobnych do Ziemi. Mierzy on jasności gwiazd w poszukiwaniu niewielkich, regularnych osłabień blasku, które mogą być spowodowane obiegiem planety wokół gwiazdy. Jeśli płaszczyzna orbity planety jest odpowiednio ustawiona względem naszej linii widzenia, to taka planeta będzie okresowo przechodzić przed swoją gwiazdą – dokonywać tranzytu, co spowoduje okresowy spadek jasności.
Dzięki temu obserwatorium odkryto i zweryfikowano już około 2500 planet pozasłonecznych, ale drugie odkrytych obiektów czeka na weryfikację. Istnieją dwie odrębne populacje egzoplanet. To światy skaliste podobne do naszego oraz gazowe planety, znacznie mniejsze od Neptuna. Badacze szacują, że około połowy odkrytych planet to gazowe światy bez stałej powierzchni lub posiadające tak gęstą i grubą atmosferę, że życie, jakie znamy, jest na nich wykluczone. W gronie zweryfikowanych planet znajduje się kilkadziesiąt planet podobnych do Ziemi, gdzie potencjalnie występują warunki sprzyjające rozwojowi życia, jakie znamy.
Źródło i fot.: NASA
