Sytuacji, w których musimy sięgnąć po leki przeciwbólowe, jest wiele, a mnogość substancji dostępnych na rynku utrudnia wybór właściwego leczenia. Ból znacznie ogranicza codzienną aktywność i zawsze powinien być łagodzony. W 1986 roku Światowa Organizacja Zdrowia stworzyła schemat określający rekomendowane leki w zależności od nasilenia bólu zwany drabiną analgetyczną. Podpowiadamy, jak właściwie dobrać leczenie przeciwbólowe.
Jakie leki przeciwbólowe są dostępne bez recepty?
Drabina analgetyczna opiera się o zestaw dostępnych leków przeciwbólowych, które uporządkowane są rosnąco, pod względem siły działania. Pierwsze piętra stanowią leki ogólnodostępne takie jak paracetamol i niesteroidowe leki przeciwzapalne – NLPZ. Działanie paracetamolu oparte jest na hamowaniu syntezy prostaglandyn w ośrodkowym układzie nerwowym. Zmniejszenie stężenia prostaglandyn w podwzgórzu wywołuje działanie przeciwgorączkowe. Działanie przeciwbólowe paracetamolu zbliżone jest do działania NLPZ, jednak paracetamol w odróżnieniu od leków tej grupy nie hamuje obwodowo syntezy prostaglandyn, dlatego nie działa przeciwzapalnie. NLPZ wykazują zarówno działanie przeciwgorączkowe, ale głównie to działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, dlatego ta grupa leków sprawdza się w leczeniu bólu o podłożu zapalnym. Przykładem leku z grupy NLPZ jest deksketoprofen, który od kilku lat dostępny jest już bez recepty w postaci granulatu do sporządzania roztworu doustnego i tabletek powlekanych.
Leczenie bólu zależne od przyczyny
Oprócz kryterium nasilenia bólu leczenie powinno być dobierane również w zależności od jego przyczyny. Jeśli w patogenezie choroby istnieje czynnik zapalny, warto zastosować NLPZ, które wpłyną także na przyczynę bólu. Na przykład pourazowy ból mięśniowo-szkieletowy najczęściej jest związany ze stanem zapalnym. Objawy zapalenia to: ból, obrzęk, zaczerwienienie, dysfunkcja – jak ma to miejsce choćby w przypadku urazów skrętnych stawu. Leczenie bólu mięśniowo-szkieletowego powinno koncentrować się na ograniczeniu procesu zapalnego w uszkodzonych tkankach. Podobna sytuacja dotyczy bólów reumatycznych oraz bólów pochodzenia kostnego, gdzie leczenie przeciwzapalne ma istotne znaczenie dla zahamowania postępu choroby. W przypadku bólów miesiączkowych też obwodowe zablokowanie syntezy prostaglandyn ma kluczowe znaczenie w zahamowaniu patogenezy bólu. Należy pamiętać, że leczenie przeciwbólowe może być skuteczne jedynie wtedy, kiedy zostanie zastosowane w odpowiedniej dla substancji dawce i regularnych, zalecanych do danego leku odstępach czasu. Ważne, aby leczenie wdrożyć jeszcze przed wystąpieniem szczytu bólu, nie czekać, aż ból się nasili. Pamiętajmy, że lek nie działa od razu. Różne substancje czynne zawarte w lekach przeciwbólowych osiągają maksymalne stężenie we krwi w różnym czasie, jedne szybciej, np. po 15-20 minutach, a inne potrzebują 5-6 godzin od przyjęcia leku do osiągnięcia maksymalnego efektu działania.
Przed zastosowaniem jakiegokolwiek leku trzeba zawsze zapoznać się ze wskazaniami i przeciwwskazaniami, zalecanym dawkowaniem zawartymi w ulotce przylekowej, a najlepiej skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie przyjmowany może powodować działania niepożądane. Niewłaściwe postępowanie i dobór leku może zwiększać ryzyko uszkodzenia górnego odcinka pokarmowego, wątroby i nerek. Na przykład u pacjentów w podeszłym wieku nie zaleca się stosowania NLPZ o długim okresie półtrwania, ani NLPZ w postaci tabletek o przedłużonym działaniu lub uwalnianiu, ze względu na wzrost ryzyka wystąpienia nefrotoksyczności. Te skomplikowane terminy nie są do końca jasne dla pacjenta, ale lekarz lub farmaceuta posiadają aktualną, fachową wiedzę medyczną i dobiorą optymalne leczenie dla danego pacjenta.
Ból zawsze powinien być leczony
Choć leczenie bólu jest tylko leczeniem objawowym, powinno zawsze towarzyszyć właściwej terapii. Zlikwidowanie bólu wpływa na poprawę komfortu życia i zwiększa szanse na powodzenie leczenia. Jeśli stosowane leki bez recepty nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, trzeba udać się do lekarza, który dokładnie zdiagnozuje problem i zastosuje właściwą terapię.
Źródło: artykuł sponsorowany