Przejdź do treści

Czym jest drabina analgetyczna?

Spis treści

Terapia bólu, nakierowana na jego jak najskuteczniejsze łagodzenie, jest bardzo ważnym elementem terapii wielu chorób. Ból ma bowiem negatywny wpływ na funkcjonowanie organizmu i jest źródłem znacznego cierpienia. Istotny jest właściwy dobór leków przeciwbólowych, tak by były one jednocześnie nie za mocne, jak i nie za słabe. W tym celu Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) stworzyła tzw. drabinę analgetyczną. W tym artykule wyjaśniono, czym ona jest i jakie są jej założenia.

Sposoby oceny nasilenia bólu

Aby zastosować jak najwłaściwszy lek, konieczna jest ocena nasilenia odczuwanego bólu. Percepcja bólu jest kwestią subiektywną – każdy człowiek ma inny próg tolerancji i wymaga indywidualnego podejścia. Dlatego aby ułatwić sposób określenia, z jak dużym bólem mierzy się pacjent, stworzono szereg różnych skal oceny nasilenia bólu. Są one dostosowane do różnych grup wiekowych. Do najczęściej stosowanych zalicza się:

  • skala numeryczna (NRS – Numerical rating scale) – jest to najpopularniejsza ze skal; tutaj pacjent ocenia, jak duży ból odczuwa w skali od 0 do 10, przy czym 0 to brak bólu, a 10 to ból nie do wytrzymania,
  • skala słowna (VRS – verbal rating scale) – tutaj pacjent mówi, jak bardzo go boli,
  • skala wizualno-analogowa (VAS – visual analogue scale) – w tej skali pacjent dostaje linijkę o długości 10 cm i ma na niej zaznaczyć kropką odpowiednie miejsce, w zależności od nasilenia bólu, przy czy 0 cm to brak bólu, a 10 cm ból nie do zniesienia.

W zależności od wyniku, jaki wskaże pacjent w skali (zazwyczaj używa się skali numerycznej NRS) to stosowane leki przeciwbólowe dzieli się na trzy szczeble drabiny analgetycznej

I szczebel drabiny analgetycznej

Jeżeli chory oceni ból w skali NRS w zakresie 1-4 to wówczas kwalifikuje go to do pierwszego szczebla drabiny analgetycznej. Stosuje się tutaj najsłabsze leki przeciwbólowe, czyli środki nieopioidowe:

  • niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) – np. ibuprofen, diklofenak,  ketoprofen, czy deksketoprofen
  • paracetamol.

NLPZ można połączyć z paracetamolem w celu zwiększenia działania przeciwbólowego wykorzystując synergizm działania. Nie wolno zaś  łączyć  ze sobą dwóch NLPZ (za wyjątkiem podawania drogą doustną i miejscową), bo to tylko zwiększa ryzyko działań niepożądanych. 

II szczebel drabiny analgetycznej

Do leków z drugiego szczebla drabiny analgetycznej kwalifikują się pacjenci, którzy ocenili swój ból w skali NRS w przedziale >4-6 punktów. Tutaj stosuję się już mocniejsze leki:

  • słabe opioidy – tramadol, dihydrokodeinę i kodeinę,
  • małe dawki morfiny/oksykodon.

Do powyższych leków można dokładać preparaty z I szczebla drabiny, a więc paracetamol i NLPZ.

III szczebel drabiny analgetycznej

Do leków z III szczebla drabiny analgetycznej kwalifikują się chorzy, cierpiący na wyjątkowo silny ból, który oceniają w skali NRS na 7 i więcej punktów. Podaje im się mocne leki przeciwbólowe:

  • silne opioidy – morfina, oksykodon, fentanyl, buprenorfina i metadon.

Tutaj także można do nich dokładać leki nieopidoidowe – paracetamol i NLPZ

Rekomendacje:

Fillingim R., B., Loeser J., D., Baron R., Assessment of Chronic Pain: Domains, Methods, and Mechanisms. J Pain. 2016; 17(9 Suppl), s. 10-20.

McGuire L., S., Slavin K., Revisiting the WHO Analgesic Ladder for Surgical Management of Pain. AMA J Ethics. 2020; 22(1), s. 695-701.

Źródło: artykuł partnera 

Udostępnij:

lub:

Podobne artykuły

Migrena ból głowy pogoda

Czy pogoda ma wpływ na nasilenie bólu głowy?

Muzykoterapia – tani i dobry lek bez recepty

Pas przepuklinowy – dlaczego warto w niego zainwestować?

Wyróżnione artykuły

Popularne artykuły