Na ścianie jednej z jaskiń w Indonezji odkryto malowidło przedstawiające dziką świnię naturalnych rozmiarów. Naukowcy ustalili, że dzieło zostało wykonane co najmniej 45,5 tys. lat temu.
Odkrycia dokonano w 2017 roku w trudno dostępnej, wapiennej jaskini Leang Tedongnge na indonezyjskiej wyspie Sulawesi zwanej też Celebes. W jaskini badacze natrafili na jeden duży, mierzacy136 cm długości i 54 cm wysokości, rysunek dzikiej świni. Na ścianie znajdują się też dwa niekompletne przedstawienia świni oraz obrysy ludzkich rąk nad zadem największego malowidła. Odkrycie opisane w czasopiśmie „Science Advances” dostarcza najwcześniejszych dowodów na osadnictwo w tym regionie.
Na prastare malowidło natrafili archeolodzy z australijskiego Griffith University. W grudniu 2017 roku, podczas badań terenowych, badacze trafili do trudno dostępnej jaskini, która, jak twierdzą przedstawiciele lokalnej społeczności, nigdy nie była odwiedzana przez zachodnich badaczy.
- Jaskinia znajduje się w dolinie otoczonej stromymi, wapiennymi klifami i jest dostępna tylko w porze suchej. Nie ma dróg prowadzących do tej doliny, a dotarcie tam wymaga żmudnej wędrówki leśną ścieżką, która prowadzi w górę do wapiennych wzgórz i kończy się wąskim przejściem do jaskini - powiedział Adam Brumm, profesor archeologii z Australian Research Center for Human Evolution na Griffith University.
Obraz namalowany czerwoną ochrą przedstawia prawdopodobnie świnie celebeską (Sus celebensis). Charakterystyczną cechą samców tego gatunku są trzy pary wyrostków na głowie. Zwierzęta te do dziś można spotkać na wyspie, ale ich populacja stale maleje. Na przeciwko kompletnego rysunku są dwa inne, które niestety nie zachowały się w całości do naszych czasów.
- Obraz przedstawia świnię z owłosieniem i parą brodawek na głowie, charakterystyczną cechą dorosłych samców świń celebskich. Świnia została namalowana czerwonym pigmentem wykonanym z ochry i wydaje się obserwować walkę lub interakcję społeczną między dwoma innymi świniami. Ludzie polowali na te świnie od dziesiątek tysięcy lat, a nawet je udomowili - powiedział Basran Burhan, doktorant z Griffith University, który odkryło pradawne malowidło. - Te świnie były najczęściej przedstawianym zwierzęciem w sztuce naskalnej epoki lodowcowej na wyspie, co sugeruje, że od dawna były cenione zarówno jako pożywienie, jak i centrum twórczego myślenia i artystycznej ekspresji – dodał.
W pobliskiej jaskini badacze znaleźli inne malowidła, ale są one zbyt uszkodzone, aby odszyfrować, co przedstawiają. Badacze sądzą, że prawdopodobnie są to również dzikie świnie.
Inne przykłady sztuki naskalnej znalezione na wyspie, które też przedstawiają świnie, datowano na 44 tys. lat (więcej na ten temat można przeczytać w tekście: Odkryte w Indonezji malowidła naskalne sprzed 44 tys. lat to najstarsza opowieść człowieka?). Naukowcy ustalili, że nowo odkryty obraz jest o około 1,5 tys. lat starszy.
Do datowania malowidła uczeni posłużyli się tzw. techniką uranowo-torową, która wykorzystuje właściwości pierwiastków promieniotwórczych. Na części rysunku znajduje się kalcytowy nalot. W nalocie tym są niewielkie ilości uranu. Uran rozpada się na tor i protaktyn. Ta metoda datowania opiera na tempie rozpadu izotopów uranu i toru, które jest znane naukowcom. Badając stosunek uranu do toru w nalocie na obrazie, naukowcy ustalili, że kalcyt liczy sobie 44,5 tys. lat. Nalot z pobliskiej jaskinie, gdzie znaleziono niezidentyfikowane malunki, zaczął powstawać co najmniej 32 tys. lat temu.
- Bardzo trudno jest ustalić wiek sztuki naskalnej. Jednak ta, która powstała w wapiennych jaskiniach, może być datowana na podstawie analizy uranu znajdującego się w nalocie na powierzchniach ścian jaskini, które były używanej jako płótno. W Leang Tedongnge na tylnej nodze jednej ze świń uformował się kalcytowy nalot, który dostarczył nam wiek powstania malowidła – wyjaśnił Maxime Aubert, specjalista od datowania z Griffith Center for Social and Cultural Research. - Datowaliśmy wiele przykładów wczesnej sztuki naskalnej w Sulawesi, w tym przedstawień zwierząt i innych scen narracyjnych, które są wybitne zarówno pod względem jakości wykonania, jak i rzadkości na całym świecie - dodał Aubert.
- Znaleźliśmy i udokumentowaliśmy wiele obrazów naskalnych w Sulawesi, które wciąż czekają na datowanie. Spodziewamy się, że wczesna sztuka naskalna na tej wyspie przyniesie jeszcze bardziej znaczące odkrycia - powiedział współautor badania, indonezyjski ekspert sztuki naskalnej Adhi Agus Oktaviana, robiący obecnie doktorat na Griffith University.
Obraz świni oprócz tego, że jest najstarszym znanym obrazem naskalnym przedstawiającym zwierzę, jest też najwcześniejszym dowodem osadnictwa w tym regionie.
Źródło i fot.: Griffith University
