Naukowcy odkryli dowody wskazujące na przechowywanie przez pradawnych ludzi kości zwierząt po to, by w czasie niedoboru żywności, wydobyć z nich szpik kostny i go spożyć. Uczeni twierdzą, że kości były używane jako„ puszki”, które chroniły szpik kostny przez długi czas.
Dowody znalezione izraelskiej jaskini Qesem wskazują, że nasi przodkowie przechowywali kości zwierząt do konsumpcji szpiku kostnego w czasach niedoboru żywności. Kości były przechowywane przez okres nawet dziewięciu tygodni. Dane te sugerują, że populacje z wczesnego paleolitu wykazywały się dalekowzrocznością i mogły planować z wyprzedzeniem.
- Szpik kostny stanowi znaczące źródło składników odżywczych i jako taki był od dawna obecny w prehistorycznej diecie - wyjaśnił profesor Ran Barkai z Uniwersytetu w Tel Awiwie. - Do tej pory dowody wskazywały na natychmiastowe spożycie szpiku, zaraz po usunięciu tkanek miękkich. W naszych badaniach przedstawiamy dowody przechowywania kości i późniejszej konsumpcji szpiku kostnego – dodał.
Wyniki badań zespołu izraelskich oraz hiszpańskich naukowców ukazały się na łamach pisma „Science Advances”.
- Prehistoryczni ludzie zabierali ze sobą do jaskini wybrane części ciała zwierząt – wyjaśnił profesor Jordi Rosell z Uniwersytetu Rovira i Virgili w Hiszpanii. - Najczęstszą ofiarą był daniele, a ich kończyny i czaszki były zabierane do jaskini, podczas gdy reszta pozbawionej mięsa i tłuszczu tuszy pozostawała na miejscu polowania. Odkryliśmy, że kości nóg jeleni, a konkretnie kości metapodialne, wykazują unikalne ślady krojenia czy roztrzaskiwania, które różnią się od podobnych śladów po zdzieraniu świeżej skóry w celu złamania kości i wydobycia szpiku kostnego – dodał.
To doskonały przykład zabezpieczenia żywnościowego na gorsze czasy. Co więcej, uczeni twierdzą, że kości były pokrywane skórą, by dłużej zachować szpik kostny zdatny do spożycia w razie potrzeby.
Aby dojść do swoich wniosków badacze przeprowadzili serię eksperymentów, w których naśladowali procesy skórowania i przechowywania kości. Użyli do tego 273 fragmentów kości pobranych od 37 jeleni. Kontrolując czas ekspozycji i czynniki środowiskowe, w połączeniu z analizami chemicznymi ustalili, że tylko niewielka ilość tłuszczu ze szpiku ulega degradacji w ciągu dwóch miesięcy.
Wcześniej przeanalizowali ponad 80 tys. kości zwierzęcych znalezionych w jaskini Qesem w Izraelu, aby dokładnie ustalić, w jaki sposób starożytni ludzie dostawali się do szpiku kostnego. Pradawni ludzie żyli w tym obszarze już w okresie od około 200 tys. do 400 tys. lat temu.
Połączenie wyników archeologicznych i eksperymentalnych pozwoliło uczonym wyodrębnić specyficzne ślady na kościach związane z usuwaniem suchej skóry. Ślady są inne niż przy obróbce kości świeżo zabitego zwierzęcia. Wskazują na zwiększony wysiłek wymagany do usunięcia wysuszonej skóry z zachowanych kości. Ślady te zespół badaczy znalazł na 78 proc. kości z jaskini.
- Kości były używane jako„ puszki”, które chroniły szpik kostny przez długi czas, dopóki nie nadszedł czas na zdjęcie suchej skóry, rozbicie kości i zjedzenie szpiku – podkreślił prof. Barkai.
Do niedawna uważano, że ludzie paleolitu byli zbieraczami i myśliwymi, którzy nie przechowywali żywności i spożywali wszystko, co złapali tego samego dnia. Mieli okresy obfitości, tuż po udanym polowaniu oraz długie okresy głodu, gdy brakowało źródeł żywności .
- Po raz pierwszy pokazujemy w naszych badaniach, że prehistoryczni ludzie żyjący w jaskini Qesem byli wystarczająco wyrafinowani, wystarczająco inteligentni i wystarczająco utalentowani, aby wiedzieć, że możliwe jest zachowanie określonych kości zwierząt w określonych warunkach, aby, kiedy to konieczne, usunąć skórę, połamać kości i spożyć szpik kostny - wyjaśnia profesor Avi Gopher z Uniwersytetu w Tel Awiwie.
Według badań jest to najwcześniejszy na świecie dowód zachowania żywności do późniejszego jej spożycia. Wskazuje, że starożytni ludzie mieli zdolności poznawcze do prognozowania i planowania. Zbieranie i przechowywanie kości zwierzęcych w celu późniejszego spożycia szpiku zaobserwowano również wśród współczesnych społeczności Inuitów na Alasce, gdzie kości są przechowywane zimą.
Źródło: American Friends of Tel Aviv University, fot. Dr. Ruth Blasco/AFTAU
