Dodano: 04 lipca 2018r.

Odnaleziono pełny tekst „Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią"

Profesor Wiesław Wydra z Uniwersytetu Adam Mickiewicza w Poznaniu natknął się w jednej z europejskich bibliotek uniwersyteckich na cały tekst „Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią". Drukowane wydanie pochodzi z 1542 roku.

Taniec Śmierci autorstwa Michaela Wolgemuta

 

Odkryty w czeluściach zbiorów uniwersyteckiej biblioteki egzemplarz został wydany w Krakowie w 1542 roku przez Macieja Szarffenberga. Tekst jest drukowany i zachował się w całości w odróżnieniu do znanej wersji dialogu z rękopisu płockiego, w którym brakuje znacznej części zakończenia.

Profesor Wiesław Wydra z Instytutu Filologii Polskiej UAM zajmuje się zajmuje się historią literatury i książki w średniowieczu i wczesnym okresie nowożytnym. W obszarze jego zainteresowań leżą także badania nad pieśniami w późnym średniowieczu, a także edycja nieznanych lub niewydanych utworów polskich z tego okresu. Profesor jest również znawcą inkunabułów i starych druków.

To jedno z większych wydarzeń w polskiej filologii w ostatnich latach. Instytut Filologii Polskiej UAM w komunikacie dotyczącym odkrycia nie sprecyzował, o którą bibliotekę uniwersytecką chodzi. Pełny tekst dzieła, który znajduje się w odnalezionym wydaniu liczy sobie 916 wersów. Dotychczas znanych było tylko 498.

 

Znany nam tekst „Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" pochodzi z Biblioteki Seminaryjnej w Płocku. Duża jego część jest przekładem z języka staroruskiego. Do tego, jak zauważa prof. Wydra, zawiera elementy dialektu mazowieckiego.

Nowo odnaleziony tekst składa się z tytułowej „Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” oraz z dialogu śmierci z Kmotrem. Ta druga rozmowa, jak ocenia prof. Wydra na łamach serwisu Wyborcza.pl, jest „barwną, kapitalną opowieścią o Śmierci, która ugrzęzła w błotach gdzieś koło Zawichostu, ale z opresji ratuje ją napotkany chłop”. Sprytny chłop, by uniknąć losu, który czeka nas wszystkich, prosi śmierć, by została matką chrzestną jego dziecka. Wybieg ten nie przynosi jednak spodziewanego rezultatu i ostatecznie chłop umiera.

"Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" jest jednym z najbardziej znanych polskich tekstów średniowiecznych. Zaraz po „Bogurodzicy”. Należy też do najczęściej analizowanych utworów w literaturze staropolskiej.

Jego autorstwo przypisuje się Mikołajowi z Mierzyńca, kanonikowi płockiemu, który napisał go prawdopodobnie na początku XV wieku. Oryginał niestety nie zachował się. Około roku 1463 nieznany kopista przepisał większą część utworu, poza zakończeniem (znane nam dziś ostatnie wersy dialogu to XIX-wieczna rekonstrukcja na podstawie rosyjskich przekładów utworu z XVI wieku).

Ten tekst dialogu został odnaleziony w latach 80. XIX wieku przez Wojciecha Kętrzyńskiego w jednym z rękopisów znajdujących się z zbiorach płockiej Biblioteki Seminaryjnej. Polski autor wzorował się na łacińskich pierwowzorach dialogów ze śmiercią, które obrazowały równość wobec niej wszystkich ludzi - od papieża po żebraka, ulotność i marność dóbr doczesnych.

Edycja krytyczna dzieła ukaże się nakładem Wydawnictwa Poznańskie Studia Polonistyczne jesienią. Prace nad publikacją już trwają.

 

Źródło: PAP, Wyborcza.pl