Dodano: 18 czerwca 2019r.

Neolityczni ludzie tworzyli sztuczne wyspy 5500 lat temu?

Archeolodzy znaleźli dowody sugerujące, że niektóre krannogi - sztuczne wyspy znajdujące się w północnej części Wielkiej Brytanii, zostały zbudowane w okresie neolitu. Naukowcy korzystając z datowania radiowęglowego ustalili, że powstały one około 5500 lat temu, jeszcze przed zbudowaniem Stonehenge.

Krannogi - sztuczne wyspy

 

Krannogi to małe, sztuczne wysepki zbudowane na rzekach, jeziorach i w morskich zatokach w Szkocji, Walii i Irlandii. Największe z nich mają 30 metrów średnicy. Nie wiadomo, w jakim celu były budowane, choć koncepcji nie brakuje.

Krannogi zbudowane są z głazów, gliny i drewna. Są ich setki. Części z nich przywrócono dawny wygląd odbudowując budynki z krytymi strzechą dachami, by zapewnić atrakcje turystyczną. Do niedawna naukowcy sądzili, że większość z nich powstała w epoce żelaza, ale nowe badania wskazują, że przynajmniej niektóre z nich są starsze i pochodzą z okresu neolitu.

 

Archeolodzy z University of Reading oraz z University of Southampton, korzystając z datowania radiowęglowego czterech miejsc położonych na Hebrydach Zewnętrznych ustalili, że krannogi te zbudowano około 3640–3360 r. p.n.e. To oznacza, że ​​zostały one wzniesione około 5500 lat temu, jeszcze przed powstaniem Stonehenge.

Wyniki badań ukazały się na łamach pisma „Antiquity”.

- Budowa krannogów stanowiła ogromny wysiłek, jakiego dokonano tysiące lat temu usypując wiele ton skał na dnie jezior i zatok – powiedział Fraser Sturt z Uniwersytetu w Southampton.

W 2012 roku były nurek Royal Navy Chris Murray, który przebywał na szkockiej wyspie Lewis, zainteresował się pradawną sztuczną wyspą znajdującą się w wodach Loch Arnish. Nurkując obok resztek platformy dokonał zupełnie nieoczekiwanego odkrycia. Murray natknął się na dość sporą kolekcję dobrze zachowanej neolitycznej ceramiki

Współpracując ze Sturtem, Duncanem Garrowem oraz innymi badaczami, dokładniej zbadał jezioro Arnish i kilka innych krannogów. Niektóre z nich nie zostały wcześniej zidentyfikowane w zapisach archeologicznych. Zlokalizowane je przy użyciu Google Earth.

Ogółem naukowcy przy pomocy nurka odkryli ponad 200 neolitycznych naczyń ceramicznych w okolicy sztucznych wysp, które wskazały na rozległą kulturę, o której nikt do tej pory nie miał pojęcia.

Ceramika znaleziona w pobliżu sztucznej wyspy, fot. Chris Murray

Zdjęcia lotnicze sztucznych wysepek, fot. Antiquity Publications Ltd/ Getmapping PLC/ Duncan Garrow and Fraser Sturt

„Wykopaliska w tych miejscach po raz pierwszy pokazały, że krannogi były powszechne w okresie neolitu. Mogły one być miejscami specjalnego przeznaczenia, o czym świadczą artefakty kultury materialnej znalezione w otaczających je wodach. Odkrycia te podważają obecne koncepcje osadnictwa neolitycznego, sugerując jednocześnie, że inne krannogi, które nie zostały poddane badaniom, mogą również mieć pochodzenie neolityczne” – napisali badacze w publikacji.

Prace terenowe, które obejmowały połączenie badań podwodnych i powietrznych, a także wykopalisk i analizy radiowęglowej ujawniły wyraźne dowody na to, że krannogi zostały stworzone ręką człowieka. Starożytni budowniczowie budowali te struktury układając na sobie głazy, by stworzyć sztuczne wysepki. W jednym z badanych miejsc zaobserwowano drewno wokół krawędzi wyspy. Uczeni uważają, że miało na celu zwiększenie stabilności konstrukcji skalnej.

Krannogi nie są tak samo budowane lub nie wszystko zachowało się do naszych czasów. Bywa, że do wyspy prowadzi kamienna grobla. W innych miejscach nie ma żadnej grobli, co sugeruje, że nie przetrwała próby czasu lub do wyspy można się było dostać jedynie łodzią albo mostem.

Badacze uważają, że znaleziona ceramika nie spadła do wody przypadkiem. Według nich była celowo tam wrzucana. „Ilości materiału zidentyfikowanego w kilku miejscach i położenie tych naczyń w stosunku do wysepek sugeruje, że ceramika została celowo wrzucona do wody” - piszą naukowcy.

Biorąc pod uwagę ilość pracy, jaka była potrzebna do stworzenia tych wysepek, których podstawy często są wykonane z kamieni o wadze około 250 kilogramów, wydaje się być oczywistym, że musiały one mieć wyjątkowe znaczenie dla prehistorycznej społeczności, która niegdyś zamieszkiwała te tereny. Być może krannogi były czymś w rodzaju świątyń lub używane były w rytuałach pogrzebowych. Tego badacze nie są pewni.

 

Źródło: Science Alert, fot. Fraser Sturt