W niedawnej publikacji holenderscy naukowcy opisali systemy żywnościowe zaprojektowane nie pod kątem nieustannego wzrostu i zysku, ale przez wprowadzenie zasad samowystarczalności, regeneracji, dystrybucji, wspólnoty i opieki. Zdaniem ekspertów takie systemy mogą być podstawą zdrowych społeczności i gospodarek.
„Dokonaliśmy przeglądu, w którym uwzględniliśmy ogromne doświadczenie różnych rolników, spółdzielni spożywczych, ogrodników, sprzedawców detalicznych i innych przedsięwzięć, aby opisać zrównoważony rozwój systemów żywnościowych w krajach o wysokich i niskich dochodach” - piszą autorzy artykułu opublikowanego w „Nature Sustainability” (DOI: 10.1038/s41893-022-00933-5).
Autorzy wzywają władze, badaczy i grupy społeczne na całym świecie do przemyślenia swojego podejścia do opracowania nowych rozwiązań poza obecnym paradygmatem wzrostu.
Jak wskazują uczeni, obecny system wyzyskuje ludzi i zwierzęta, jest ekologicznie pazerny, uzależniony od paliw kopalnych i kontrolowany przez niewielką liczbę międzynarodowych korporacji. Obecnie produkuje się ogromne ilości niezdrowej żywności przy niewiarygodnych kosztach społecznych, ekologicznych i ekonomicznych.
W obliczu kryzysu żywnościowego, który ponownie pojawia się na horyzoncie, strategia polegająca na „podrasowaniu” i utrzymaniu obecnego systemu żywnościowego napędzanego wspomnianym paradygmatem wzrostem jest wysoce wątpliwa – uważają naukowcy.
- Widzimy, jak systemy żywnościowe zaprojektowane w celu osiągnięcia nieustannego wzrostu gospodarczego i maksymalizacji zysków wpływają na środowisko, społeczności rolnicze i nasze zdrowie, a to nie jest dobre – mówi dr Steven McGreevy, adiunkt na Uniwersytecie w Twente. - Na szczęście istnieją niezliczone przykłady z całego świata pokazujące elementy systemu rolno-spożywczego post-wzrostowego w działaniu. Musimy wspierać te modele – przekonuje.
Autorzy publikacji zidentyfikowali przedsięwzięcia związane z systemami rolno-spożywczymi innymi niż te, które już działają na całym świecie.
Jeśli chodzi o produkcję żywności, zdaniem autorów publikacji, powinniśmy rozwijać agroekologiczne rolnictwo i ogrodnictwo, co może zwiększyć różnorodność biologiczną, utrzymać żyzne gleby i poprawić odporność systemu na wstrząsy społeczne i ekologiczne.
Modele biznesowe oparte na społeczności, takie jak spółdzielnie, które nie są nastawione na maksymalizację zysków, mogą ugruntować zrównoważony rozwój w przedsiębiorstwach i nadać priorytet zdrowiu i dobrobytowi środowiska oraz społeczeństwa.
Z kolei lepsze zrozumienie sfery produkcji żywności może stworzyć kulturę doceniania produktów i ludzi pracujących w systemie rolno-spożywczym. W tym kontekście ważne mogą okazać się rady ds. polityki żywnościowej, które reprezentują różne publiczne i prywatne instytucje oraz obejmują wiele sektorów związanych z żywnością.
Badacze przekonują, że obecnie chcemy jedynie zwiększać wydajność produkcji. Tymczasem powinniśmy uwolnić się z okowów podobnego myślenia i przeprojektować globalny system rolno-spożywczy.
Źródło: University of Twente, fot. CC0 Public Domain
