Dodano: 31 grudnia 2016r.

Największe osiągnięcia naukowe 2016 roku

Dopiero w 2016 roku udało się zarejestrować fale grawitacyjne, których istnienie już sto lat temu przewidział Albert Einstein. To bez wątpienia jest największym osiągnięciem naukowym 2016 roku. Ale istotnych dokonań było znacznie więcej. Oto pięć największych zdaniem redakcji Dziennika Naukowego osiągnięć mijającego roku.

Wizualizacja artystyczna fal grawitacyjnych


W lutym 2016 roku gruchnęła wieść, że udało się zmierzyć fale grawitacyjne. Z opublikowanej w 1916 roku ogólnej teorii względności wynika, że obiekt o dużej masie zakrzywia przestrzeń wokół siebie, a fale grawitacyjne są generowane przez pewne zjawiska, takie jak zderzenie masywnych obiektów. I takie właśnie „zmarszczki czasoprzestrzeni” zarejestrowano. Pochodziły ze zderzenia dwóch czarnych dziur w odległości ponad miliarda lat świetlnych. Tego przełomowego odkrycia dokonano dzięki LIGO (Laser Interferometer Gravitational Wave Observatory). W projekt zaangażowanych było 15 polskich naukowców.

Kolejnym dokonaniem rozpalającym wyobraźnię było odkrycie egzoplanety Proxima b. Orbituje ona wokół gwiazdy Proxima Centauri – czerwonego karła oddalonego o cztery lata świetlne od Ziemi. Znajduje się ona w tzw. ekosferze, czyli na orbicie, w której obrębie mogą panować warunki sprzyjające powstaniu życia jakie znamy. Najistotniejszym elementem ekosfery jest występowanie wody w stanie ciekłym.

Spory postęp zanotowano także w pracach nad sztuczną inteligencją. Gdy w 1997 roku komputer (IBM Deep Blue) pokonał Garrija Kasparowa w szachy, mówiono, że program udowodni swoją inteligencję dopiero wówczas, gdy pokona mistrza gry go. I stało się to w marcu tego roku. Algorytm Alpago opracowany przez firmę DeepMind pokonał koreańskiego mistrza Lee Sedola 4:1.

Znaczące było też odwrócenie procesu starzenia. Dokonano tego dzięki zastosowaniu indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych (iPSC), co pozwala naukowcom na przeprogramowanie komórek do podstawowego stadium podobnego do embrionalnego. W efekcie komórki te mogą tworzyć przeróżne tkanki organizmu. Przeprowadzono doświadczenie na myszach dotkniętych progerią – choroba prowadzi do wczesnego starzenia się. Gdy poddano komórki skóry gryzoni działaniom transkrypcyjnym przez krótki okres, okazało się, że nieznacznie cofnięto objawy starzenia.

Warta odnotowania jest także praca doktor Johna Zhanga. Dzięki jego wysiłkom na świat przyszło zdrowe dziecko urodzone przez obciążoną wadą genetyczną kobietę. Ten ekspert od płodności opracował technikę wymiany mitochondrialnego DNA, dzięki której na świat przyszedł zdrowy chłopiec. Metoda ta pozwala też na urodzenie dziecka pochodzącego od trojga rodziców.