Na Uniwersytecie Harvarda odbyła się uroczystość przyznania Ig Nobel Prize nazywanych też Antynoblami, czyli nagród za najdziwniejsze badania naukowe ostatniego roku. Wśród nagrodzonych są uczeni, którzy sprawdzali m.in., czy otyłość polityków w danym kraju może być dobrym wskaźnikiem korupcji, jak broda chroni kości twarzy przed uderzeniem i czy transport nosorożców w powietrzu do góry nogami jest dobrym pomysłem.
To już 31 edycja nagród przyznawanych przez przez magazyn „Annals of Improbable Research” za najdziwniejsze badania prowadzone przez naukowców z całego świata. Ig Noble przyznawane są za prace, które wydają się być tak absurdalne, że mogą wywołać tylko śmiech, ale gdy minie wesołość, zmuszają do myślenia i niosą ze sobą wartość naukową, a do tego są publikowane w recenzowanych czasopismach naukowych.
Ze względu na pandemię COVID-19 ceremonia przyznania nagród odbyła się online. Każdy zespół badawczy oprócz pamiątkowego dyplomu otrzymał pokaźną kwotę 10 bilionów dolarów drukowanych przez rząd Zimbabwe. Oczywiście banknoty te są niemal bezwartościowe.
Satyryczny charakter nagród ma na celu nie tylko śmieszyć, ale też skłaniać do myślenia oraz popularyzować naukę poprzez pokazanie zabawnej strony pracy badacza. Ig Noble są niejako wstępem do prawdziwych Nobli, które zostaną rozdane w przyszłym miesiącu. Nagrody na gali wręczają prawdziwi laureaci nagrody Nobla, choć nagrody te są traktowane z przymrużeniem oka. Podczas gali to zabawa jest najważniejsza.
Wśród zwycięzców 31. dorocznego Ig Nobla znalazł się Robin Radcliffe i jego współpracownicy, za eksperymentalne ustalenie, że transport powietrzny uśpionych nosorożców do góry nogami jest prawdopodobnie lepszy dla nich niż przewożenie ich uśpionych na boku. To nagroda w dziedzinie transportu.
Radcliffe sprawdzał, co się stanie nosorożcami powieszonymi do góry nogami przez 10 minut. Uczeni chcieli dowiedzieć się, czy zdrowie zwierząt może być zagrożone, gdy zostaną podwieszone za nogi pod helikopterem w czasie transportu. Tego typu transport jest coraz częściej wykorzystywany do przenoszenia nosorożców w Afryce. Dotąd nikt nie przeprowadził podstawowych badań, aby sprawdzić, czy serce i płuca uśpionych zwierząt dobrze radzą sobie z lotem do góry nogami.
Uczeni we współpracy z Namibijskim Ministerstwem Środowiska, Leśnictwa i Turystyki, zawiesili na dźwigach 12 uśpionych nosorożców i zmierzyli ich reakcje fizyczne. Okazuje się, że zwierzęta poradziły sobie bardzo dobrze. Prawdę powiedziawszy radziły sobie lepiej w tej pozycji niż podczas leżenia na boku.
- Myślę, że powodem tego jest to, że kiedy nosorożec jest na boku, cierpi na tym jego przepływ krwi. Innymi słowy, dolne części płuc otrzymują duży przepływ krwi w celu wymiany gazowej, ale górna część płuca, tylko z powodu grawitacji, nie ma się już tak dobrze, więc kiedy nosorożec wisi do góry nogami, to tak jakby stał do góry nogami - wyjaśnił Radcliffe.
W dziedzinie ekologii nagroda powędrowała do autorów badań nad identyfikacją bakterii żyjących na gumach do żucia przyklejonych do chodników oraz w innych miejscach przestrzeni publicznej w różnych krajach na całym świecie. Uczeni ustalili, że już przeżuta guma, która od trzech miesięcy tkwi na chodniku, roi się od paskudnych bakterii.
„Nasze odkrycia mają znaczenie dla wielu dyscyplin, w tym medycyny sądowej, kontroli chorób zakaźnych lub bioremediacji (technologia usuwania zanieczyszczeń za pomocą żywych bakterii – przyp. red.) zużytych pozostałości gumy do żucia” – napisali autorzy badań.
Z biologii uhonorowano dr Susanne Shötz z Uniwersytetu w Lund za jej szeroko zakrojone badania nad mruczeniem, syczeniem, wyciem, warczeniem i miauczeniem, które stanowią sposoby komunikacji na linii kot-człowiek.
Pokojowy Ig Nobel został przyznany za przetestowanie hipotezy, że ludzie wyewoluowali brody, aby chronić się przed ciosami w twarz. Naukowcy użyli kompozytu z włókien epoksydowych do symulacji ludzkiej kości i skóry, a następnie pokryli tak przygotowaną „twarz” owczą wełną. Potem zrzucali na „twarz” ciężary. Wyniki wykazały, że owłosiona skóra pochłania znacznie więcej energii niż skóra gładka.
„Jeśli to samo dotyczy ludzkiego zarostu, to posiadanie pełnej brody może pomóc chronić wrażliwe obszary kości twarzy, jak szczęka, przed uderzeniami. Przypuszczalnie broda zmniejsza również inne obrażenia, skaleczenia i stłuczenia skóry i mięśni twarzy” - napisał zespół w publikacji.
- Nie chodzi o to, że brody zapewniają dużą ochronę. Naprawdę silny cios zawsze będzie niebezpieczny. Możemy powiedzieć, że brody zapewniają pewną ochronę kości i skóry. Teraz zastanawiamy się, czy zarost może również utrudniać celowanie w szczękę w walce na pięści – powiedział David Carrier, główny autor badań.
Ig Nobel w dziedzinie ekonomii trafił do Pavlo Blavatskyy'ego, który połączył algorytm komputerowe i zdjęcia polityków, aby znaleźć dowody na to, że otyłość jest „wysoce skorelowana” z korupcją.
Zespół badaczy marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych został uhonorowany nagrodą w dziedzinie entomologii, za znalezienie tańszego i skuteczniejszego sposobu kontrolowania karaluchów na okrętach podwodnych. Badania wykazały, że tradycyjne metody tępienia karaluchów nie są wystarczająco dobre. Uczeni odkryli, że stosowanie pestycydów dichlorvos było tańsze i bardziej skuteczne.
Ig Nobel w dziedzinie chemii trafił do naukowców sprawdzających, w jaki sposób zapachy uwalniane przez widzów w kinie zmieniają się wraz z wyświetlanymi filmami. Uczeni chcieli dowiedzieć się, czy film pełen przemocy spowoduje wydzielani innych zapachów przez publikę od zabawnej komedii czy pełnego napięcia thrillera. Badacze odkryli, że poziomy izoprenu znacznie się różniły podczas różnych seansów, co pozwala im odróżnić różne filmy.
- Teraz wiemy, że ludzie nadają sygnały w zależności od różnych stanów emocjonalnych, złotym pytaniem jest to, czy inni ludzie odbierają te sygnały. Gdybyśmy byli w ciemnym pokoju i bym się bał, wychwyciłbyś to? - zapytał Jonathan Williams z Instytutu Chemii Maxa Plancka, laureat Ig Nobla.
Nagroda fizyki powędrowała do zespołu naukowców, którzy zajęli się wyjaśnieniem, dlaczego piesi nie wpadają na siebie podczas chodzenia. Skorelowana z nagrodą z fizyki nagroda z kinetyki trafił w ręce badaczy, którzy sprawdzili, dlaczego czasami ludzie jednak wpadają na siebie.
Nagroda z medycyny uhonorowała prace związane z wykazaniem, że orgazmy mogą być tak samo skuteczne, jak środki obkurczające naczynia krwionośne poprawiające oddychanie przez nos. Po rozwinięciu podejrzeń opartych na „samoobserwacji”, autorzy badań zwerbowali grupę współpracowników do analiz.
Pary biorące udział w badaniach zostały sprawdzone za pomocą urządzenia do pomiaru przepływu powietrza przez nos przed stosunkiem, bezpośrednio po szczytowaniu i później w regularnych odstępach czasu. Według badań zespołu seks był tak samo skuteczny w oczyszczaniu zatkanego nosa, co najmniej przez godzinę po stosunku, jak komercyjne leki.
W jaki sposób seks może odblokować nos, nie jest do końca jasne. - Myślę, że to mieszanka podniecenia, aktywności fizycznej i zmian hormonalnych, które towarzyszą orgazmowi – powiedział Cem Bulut, profesor z kliniki SLK w Heilbronn w Niemczech, autor badań.
Źródło: improbable.com, fot. Namibian Ministry of Environment
