Nurkowie próbujący usunąć stare sieci rybackie z dna Bałtyku przypadkowo natknęli się na tajną, nazistowską maszynę szyfrującą - Enigma. W Niemczech wyprodukowano około 100 tys. takich urządzeń, ale większość z nich nie przetrwała wojny. Maszyny były niszczone lub wyrzucane w przypadku możliwości przejęcia ich przez Aliantów, dlatego Enigma wyłowiona z dna Bałtyku jest cennym znaleziskiem.
Enigma - nazistowska przenośna maszyna szyfrująca przypomina maszynę do pisania. W rzeczywistości, nurek, który znalazł urządzenie na dnie morza, początkowo myślał, że to właśnie jest maszyna do pisania. Jednak eksperci World Wide Fund for Nature (WWF), szybko zorientowali się, że odkryto coś znacznie ważniejszego.
Podczas II wojny światowej Enigma była używana do kodowania niemieckich wiadomości wojskowych. Dzięki niej mocarstwa alianckie miały nie wiedzieć o ruchach wojsk i innych planach nazistów. Urządzenie składało się z klawiatury i licznych wirników, które służyły do kodowania. Wirniki zastępowały wpisywane litery, a różne maszyny wykorzystywały od trzech do ośmiu wirników, które poruszały się niezależnie po każdym naciśnięciu klawisza. Ostatecznie początkowa litera wpisana do maszyny mogła pojawić się jako wiele różnych liter w kodzie końcowym.
Aby zdekodować wiadomość, operator musiał znać początkowe położenie wirników i zmiany pomiędzy nimi. Gdy zakodowana wiadomość została odpowiednio wprowadzona do maszyny, można było odczytać oryginalny tekst.
Złamanie kodu Enigmy wpłynęło na ogromną część działań wojennych Aliantów. Polscy matematycy Marian Rejewski, Henryk Zygalski i Jerzy Różycki podjęli pierwsze próby zrozumienia kodu już w 1939 r. W końcu zdołali zrozumieć maszynę, wyjaśnić jej podstawowe działanie i zdekodować wiele wiadomości. Swoją wiedzę przekazali brytyjskiemu wywiadowi. Według BBC Niemcy codziennie zmieniali kody, co utrudniało polskiej ekipie odszyfrowanie ich wiadomości.
Kluczową rolę w złamaniu kodu miał odegrać brytyjski matematyk Alan Turing. Według Brytyjczyków to on rozszyfrował bardziej skomplikowane wiadomości Enigmy, nadchodzące od niemieckiej marynarki wojennej. Złamanie tych kodów miało kluczowe znaczenie dla ratowania alianckich statków przed niemieckimi okrętami podwodnymi, które zdołały zatopić ponad 5 tys. okrętów podczas I wojny światowej i ponad 2 700 podczas II wojny światowej.
Maszyna szyfrująca Enigma znaleziona przez załogę nurków WWF znajdowała się na dnie jednej z zatok w północno-wschodnich Niemczech. Miała trzy wirniki, co sugeruje, że była używana na okrętach wojennych, a nie U-botach. Możliwe, że w ostatnich dniach II wojny światowej maszyna została wyrzucona za burtę, aby technologia nie dostała się w ręce wroga.
Nurkowie przekazali maszynę do muzeum archeologicznego landu Szlezwik-Holsztyn, gdzie zostanie poddana renowacji. Według szefa państwowego urzędu archeologicznego Ulfa Ickerodt'a, praca może potrwać około roku. Potem Enigma zostanie wystawiona w muzeum.
Źródło: Live Science, fot. Florian Huber/WWF
