Dodano: 29 sierpnia 2019r.

Ekspertka: zmiany klimatyczne nie są kwestią odległej przyszłości

Analiza wpływu obserwowanych zmian klimatycznych na wielkość powodzi na terenie Europy wykazała, że że zmiany przepływów maksymalnych rocznych w ostatnich 50 latach można przypisać zmianom klimatu. Skala zmian jest niezwykła. - Sugeruje to, że zmiany klimatyczne nie są kwestią odległej przyszłości, lecz już się dokonują - podkreśla Marzena Osuch z Instytutu Geofizyki PAN.

Trendy zmian wielkości powodzi w Europie

 

W ostatnim numerze prestiżowego czasopisma "Nature" został opublikowany artykuł pt. „Changing climate both increases and decreases European river floods". Publikacja ta powstała pod kierownictwem prof. Güntera Blöschla z Politechniki Wiedeńskiej przy współpracy wielu europejskich grup badawczych. Autorzy artykułu reprezentują aż 35 instytucji badawczych z Europy. Autorką z Instytutu Geofizyki PAN i jednocześnie jedynym autorem z Polski jest dr hab. Marzena Osuch.

Rzeki zalewające równiny powodziowe powodują ogromne szkody. Rocznie szkody te szacuje się na ponad 100 miliardów dolarów. Zakres, w jakim zmiany klimatu wpływają na dotkliwość powodzi, nie był jak dotąd jasny. Na całym świecie wydaje się, że spójne trendy nie istnieją.

 

Austriacki specjalista od powodzi, prof. Günter Blöschl z Politechniki Wiedeńskiej, kierował badaniami, których celem była analiza wpływu obserwowanych zmian klimatycznych na wielkość powodzi na terenie Europy. Po raz pierwszy przeprowadzono analizę na tak szeroką skalę, dzięki wykorzystaniu danych z 3738 posterunków wodowskazowych zlokalizowanych na rzekach o naturalnym reżimie przepływu.

Wyniki pracy na podstawie danych z okresu 1960–2010 wskazują, że zmiany przepływów maksymalnych rocznych w ostatnich 50 latach można przypisać zmianom klimatu. Wyniki analizy trendów wskazują na różne tendencje oraz intensywność zmian: wzrost wielkości powodzi w Europie Północno-Zachodniej, natomiast spadek w Europie Południowej oraz Europie Wschodniej.

Zaobserwowano, że zmiany klimatu w różny sposób wpływają na wielkość powodzi w zależności od regionu:

  • Zmiany w Europie Północno-Zachodniej (pomiędzy Islandią i Austrią) są wywołane głównie poprzez wzrost opadów jesiennych i zimowych.
  • W Europie Południowej obserwowany spadek wielkości powodzi powiązano ze spadkiem wysokości opadów oraz wzrostem temperatury powietrza powodującej wzrost parowania.
  • Na terenie Europy Wschodniej głównym czynnikiem determinującym spadek intensywności powodzi jest zmniejszenie miąższości pokrywy śnieżnej wywołane wzrostem temperatury powietrza.

Skala zmian powodziowych jest niezwykła: wahają się one od zmniejszenia oczekiwanych poziomów powodzi o 23 proc. na dekadę do wzrostu o 11 proc. na dekadę (w stosunku do średnich długoterminowych). Jeśli tendencje te utrzymają się w przyszłości, w wielu regionach Europy można spodziewać się poważnego wpływu na ryzyko powodziowe.

Zidentyfikowane zmiany wielkości powodzi są zgodne z wynikami projekcji modeli klimatycznych. - Sugeruje to, że zmiany klimatyczne nie są kwestią odległej przyszłości, lecz już się dokonują - podkreśla Marzena Osuch.

 

Źródło i fot.: IGF PAN. Na zdjęciu regionalne trendy zmian wielkości powodzi w Europie zaobserwowane na podstawie danych z lat 1960-2010. Na niebiesko oznaczono wzrost przepływów, a na czerwono ich spadki. Na mapie oznaczono również lokalizację 2370 posterunków wodowskazowych, z których pozyskano dane do analizy.