Dodano: 06 maja 2020r.

Astronomowie odkryli najbliższą względem Ziemi czarną dziurę

Grupa naukowców odkryła czarną dziurę, która czai się w odległości około 1000 lat świetlnych od Ziemi. To najbliżej znajdująca się czarna dziura, jaką odkryto. Obiektowi towarzyszą dwie gwiazdy, które można dostrzec nieuzbrojonym okiem.

Czarna dziura

 

Nowo odkryta czarna dziura znajduje się w odległości około 1000 lat świetlnych od nas. To na standardy kosmiczne bardzo niewielka odległość. Czarna dziura tworzy układ z dwoma gwiazdami wystarczająco jasnymi, by można było je zobaczyć gołym okiem. Ale samej czarnej dziury nie da się zobaczyć. Masywny obiekt ma tak silne przyciąganie grawitacyjne, że nic - nawet światło - nie może się mu oprzeć.

Najbliższa czarna dziura

Astronomowie odkryli czarną dziurę badając układ podwójny gwiazd znany jako HR 6819. Korzystali przy tym z pomocy 2,2-metrowego teleskopu MPG/ESO, który znajduje się w Obserwatorium La Silla w Chile. Kiedy przeanalizowali swoje obserwacje doszli do wniosku, że w badanym systemie ukrywa się trzeci obiekt - czarna dziura. Wyniki badań ukazały się na łamach pisma „Astronomy & Astrophysics”.

Naukowcy byli w stanie wywnioskować jej obecność na podstawie interakcji grawitacyjnych z pozostałymi dwoma obiektami w układzie. Obserwując układ przez kilka miesięcy ustalili orbity gwiazd, które wskazywały, że inny masywny, niewidoczny obiekt musi znajdować się w tym układzie.

Obiekt znajduje się w gwiazdozbiorze Lunety. Otaczające czarną dziurę gwiazdy można dostrzec gołym okiem z południowej półkuli bez użycia teleskopu czy lornetki, oczywiście przy sprzyjających warunkach atmosferycznych. - Byliśmy zaskoczeni, gdy uświadomiliśmy sobie, że to pierwszy system z czarną dziurą, który można dostrzec nieuzbrojonym okiem – powiedział Petr Hadrava z Czeskiej Akademii Nauk w Pradze, współautor badań.

Obserwacje wykazały również, że jedna z dwóch gwiazd krąży wokół niewidzialnego obiektu co 40 dni. Druga gwiazda krąży w znacznie większej odległości od tej pary.

Czarna dziura o masie gwiazdowej

Astronomowie obliczyli, że obiekt jest czarną dziurą o masie gwiazdowej i ma masę około cztery razy większą niż masa naszego Słońca. - Niewidzialny obiekt o masie co najmniej cztery razy większej niż masa Słońca może być tylko czarną dziurą - powiedział Thomas Rivinius z Europejskiego Obserwatorium Południowego, który kierował nowym badaniami. - Ten system zawiera najbliższą względem Ziemi czarną dziurę - dodał.

Po czarnej dziurze znajdującej się w układzie HR 6819, najbliższa znana czarna dziura leży około 3000 lat świetlnych od Ziemi w gwiazdozbiorze Jednorożca. Ale mogą być jeszcze inne czarne dziury, czające się jeszcze bliżej, ale jeszcze nie wykryte. Astronomowie szacują, że w samej Drodze Mlecznej są miliony czarnych dziur, choć wykryto dotychczas tylko kilkadziesiąt takich obiektów.

Czarna dziura w HR 6819 jest jedną z pierwszych czarnych dziur o masie gwiazdowej znalezionych w naszej galaktyce, która nie emituje jasnych promieni X podczas gwałtownych interakcji z gwiazdami towarzyszącymi. Odkrycie to może pomóc badaczom w znalezieniu innych podobnie „cichych” czarnych dziur w Drodze Mlecznej.

- W galaktyce muszą być setki milionów czarnych dziur, ale wiemy o bardzo niewielu z nich. Wiedza, czego szukać, powinna dać nam lepszą pozycję do ich znalezienia – zaznaczył Rivinius.

 

Źródło: ESO, fot. ESO/L. Calçada. Na zdjęciu artystyczna wizualizacja pokazująca orbity obiektów w układzie potrójnym HR 6819. System ten składa się z wewnętrznej pary z jedną gwiazdą (orbita w kolorze niebieskim) i nowo odkrytej czarnej dziury (orbita w kolorze czerwonym), a także z trzeciego obiektu - innej gwiazdy na szerszej orbicie (również kolor niebieski).