Niemal cała światowa populacja oddycha powietrzem złej jakości – alarmuje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Jak wynika z nowych danych, powietrze, którym oddychamy, przekracza dopuszczalne normy pyłów zawieszonych, dwutlenku azotu i innych substancji, co ma wpływ na nasze zdrowie.
Prawie wszyscy na Ziemi żyją na obszarach o szkodliwym poziomie zanieczyszczenia powietrza. Według WHO dotyczy to 99 procent światowej populacji. Jeszcze cztery lata temu, ale przy mniej rygorystycznych normach, powietrzem złej jakości oddychało według szacunków 90 proc. populacji.
WHO zaktualizowała swoje wytyczne dotyczące zalecanych limitów zanieczyszczenia powietrza we wrześniu ubiegłego roku. Dotyczą one głównie trzech zanieczyszczeń - pyłów zawieszonych PM10 i PM2,5 oraz dwutlenku azotu (NO2). Ruch ten był podyktowany rosnącą liczbą badań naukowych dotyczących wpływu zanieczyszczonego powietrza na zdrowie człowieka. - Zanieczyszczenie powietrza ma wpływ na zdrowie na znacznie niższych poziomach niż wcześniej sądzono – mówi Sophie Gumy ze Światowej Organizacji Zdrowia, odnosząc się do zaktualizowanych wytycznych.
Nowe statystyki pochodzą z 2022 roku z niedawnej aktualizacji bazy danych jakości powietrza WHO. To najobszerniejsze jak dotąd spojrzenie na jakość powietrza na świecie, gromadzące dane na temat drobnych cząstek stałych (PM10 i PM2,5) oraz dwutlenku azotu (NO2) w powietrzu z ponad 6000 miast w 117 krajach. Według tego, 99 proc. światowej populacji oddycha obecnie powietrzem, które nie spełnia zaktualizowanych wytycznych.
Najgorsza jakość powietrza jest w krajach o niskich i średnich dochodach, gdzie zaledwie 1 procent miast spełnia wytyczne WHO dotyczące jakości powietrza. Powietrze w 17 proc. krajów o wysokich dochodach nie spełnia zalecanych przez WHO norm dla pyłów zawieszonych PM10 i PM2,5, a prawie wszystkie miasta na świecie mają kłopot z poziomem dwutlenku azotu w powietrzu.
Zarówno NO2, jak i pyły zawieszone PM10 i PM2,5 powstają głównie w wyniku spalania paliw kopalnych. Te dwa ostatnie mogą także pochodzić ze źródeł naturalnych, jak chociażby pożarów czy burz piaskowych.
Cząstki stałe, zwłaszcza te mniejsze, znane jako PM2,5, są zdolne do wnikania głęboko do płuc i przedostawania się do krwiobiegu, powodując uszkodzenia układu sercowo-naczyniowego, dróg oddechowych, mózgu i innych narządów. NO2 pochodzi z emisji z pojazdów poruszających się po naszych drogach, elektrowni i wielu gałęzi przemysłu. To zanieczyszczenie jest związane przede wszystkim z chorobami układu oddechowego, zwłaszcza z astmą.
Liczne badania naukowe pokazują, jak szkodliwe może być zanieczyszczenie powietrza – wpływa generalnie na wszystko, od zwiększenia ryzyka autyzmu i demencji po przedwczesne porody. Rosnąca liczba dowodów spowodowała, że w zeszłym roku WHO zrewidowała swoje wytyczne dotyczące bezpiecznych poziomów zanieczyszczenia powietrza, tłumacząc to tym, że zagrożenia dla zdrowia są większe niż wcześniej sądzono.
WHO szacuje, że zanieczyszczenie powietrza jest odpowiedzialne za około 4,2 miliona zgonów każdego roku.
WHO w swoich ostatnich publikacjach przedstawia również kilka możliwych rozwiązań problemu. Zaleca, by wszystkie regiony przyjęły lub zrewidowały i wdrożyły krajowe normy jakości powietrza zgodnie z najnowszymi wytycznymi WHO dotyczącymi jakości powietrza. Zaleca również zwiększenie wysiłków w zakresie monitorowania jakości powietrza, zwłaszcza w krajach o niskich i średnich dochodach, w których nie ma wystarczającej ilości stacji monitorujących, a co za tym idzie, odpowiednich danych. Jednak przede wszystkim WHO apeluje o jak najszybsze zrezygnowanie z paliw kopalnych, nie tylko ze względu na zagrożenie, jakie stwarzają dla środowiska, ale także dla naszego zdrowia.
Dyrektor generalny WHO, dr Tedros Adhanom Ghebreyesus powiedział, że najnowsze spojrzenie na problem zanieczyszczenia powietrza na świecie to kolejny dobry powód, by odciąć się od paliw kopalnych i jak najszybciej przejść na energię odnawialną. - Wysokie ceny paliw kopalnych, bezpieczeństwo energetyczne i pilna potrzeba zajęcia się wyzwaniami zdrowotnymi, jakimi są zanieczyszczenie powietrza i zmiany klimatyczne, podkreślają potrzebę szybszego przejścia do świata, który jest znacznie mniej zależny od paliw kopalnych - podkreślił.
- Po przeżyciu pandemii niedopuszczalne jest, aby nadal było 7 milionów możliwych do uniknięcia zgonów i niezliczone, również możliwe do uniknięcia, utracone lata dobrego zdrowia, z powodu zanieczyszczenia powietrza – zaznaczyła dr Maria Neira z WHO. - Mówimy to patrząc na górę danych dotyczących zanieczyszczenia powietrza, dowodów naukowych i dostępnych rozwiązań – dodała.
Źródło: WHO, New Scientist
