Na dziedzińcu pałacu zbudowanego przez Hyksosów w latach 1640-1530 p.n.e. archeolodzy odkryli doły z odciętymi dłońmi. To pierwsze bezpośrednie dowody makabrycznej praktyki, która polegała na publicznym rozczłonkowaniu wrogich wojowników. Chociaż krwawa tradycja jest dobrze udokumentowana w egipskich inskrypcjach grobowych, odkrycie 12 odciętych dłoni pozwoliło naukowcom po raz pierwszy przyjrzeć się amputowanym „trofeom” z bliska.
O pewnych brutalnych rytuałach, które praktykowano w starożytnym Egipcie, wiedzieliśmy tylko na podstawie znalezionych zapisków, ale ostatnie odkrycia potwierdziły ich istnienie. W trzech oddzielnych dołach w miejscu, które mogło być dziedzińcem pałacu, bezpośrednio przed salą tronową, archeolodzy natrafili na 12 odciętych dłoni. Według nich, są to „trofea” zbierane z pola bitwy, odcinane od ciał wrogów i wymieniane na złoto.
Opis znaleziska i rezultaty badań ukazały się na łamach pisma „Scientific Reports” (DOI:10.1038/s41598-023-32165-8).
Makabryczne znalezisko ściśle wiąże się z władcą o imieniu Hyksos. Przybył on do Egiptu z zachodniej Azji i stał się założycielem rządzącej dynastii. To na dziedzińcu sali tronowej jego pałacu, który został wybudowany pomiędzy 1640 a 1530 rokiem p.n.e., znaleziono doły z odciętymi dłońmi.
Łącznie znaleziono ich 12. Wszystkie prawe. I wszystkie skierowane grzbietem do góry. I również palce wszystkich były dość szeroko rozstawione. Trudno jest jednak jednoznacznie stwierdzić, czy zostały one tak ułożone celowo, czy też same ułożyły się w ten sposób na skutek nacisku gleby, w której przez 3 500 lat spoczywały. 11 z nich należało do mężczyzn, natomiast 12 była dłonią kobiety. Nie można jednak mieć pewności, czy zostały odcięte jeszcze za ich życia, czy już po śmierci.
Jak uważają naukowcy, dłonie należały do żołnierzy wrogich państw. Dłoń kobiety wśród „trofeów” pokazuje, że i płeć piękna w tamtych czasach brała udział w prowadzonych działaniach wojennych.
Ale dlaczego w ogóle je odcinano? Otóż w Egipcie wierzono, że integralność ciała ma olbrzymie znaczenie dla człowieka udającego się w zaświaty. A zatem odcięcie dłoni sprawiało, że dana osoba znajdowała się „po tamtej stronie” już na starcie w gorszej sytuacji. Zresztą nie bez powodu w znajdowanych na nagrobkach inskrypcjach w kontekście wojennych trofeów wspominano o stosach uciętych głów, uszu, czy nawet genitaliów.
Jak dotąd naukowcy mogli jedynie przypuszczać, że taki makabryczny rytuał w ogóle miał miejsce, ponieważ informacje o nim znajdowano do tej pory jedynie w postaci dość licznych inskrypcji zawartych na nagrobkach lub w świątyniach, począwszy od czasów Nowego Państwa. Ocenia się, że to właśnie za wspomnianego wcześniej Hyksosa ten „zwyczaj” został wprowadzony. Natomiast kolejne dynastie zdecydowały się go kontynuować.
Źródło: IFLScience, Science, fot. Gresky, J. et al., Scientific Reports, 2023/Nature/ÖAI/M. Bietak (CC BY 4.0)
