Paleontolodzy z Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk odkryli w Krzyżanowicach (woj. mazowieckie) cmentarzysko jurajskich gadów morskich. Wśród odkopanych kości znajdują się m.in. szczątki pliozaura – największego drapieżnika, jaki kiedykolwiek żył na terenach Polski.
Kości ogromnych morskich gadów sprzed 152 milinów lat odkrył zespół badaczy kierowany przez dr Daniela Tyborowskiego z Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk. Szczątki prastarych gadów są w doskonałym stanie. Wśród nich znajdują się kości pliozaura – największego drapieżnika morskiego, jakie żył na terenach naszego kraju – żółwi morskich, przodków krokodyli czy długoszyich plezjozaurów.
Cmentarzysko gadów odkryto we wsi Krzyżanowice w okolicach Iłży (woj. mazowieckie) na północnym krańcu Gór Świętokrzyskich. Stanowisko wykopaliskowe obfituje w skamieliny gadów morskich i przybrzeżnych.
Wyniki badań paleontologów z PAN ukazały się na łamach magazynu „Proceedings of the Geologists’ Association”.
Kilkaset odkopanych kości pochodzi sprzed 152 milionów lat, czyli z okresu późnej jury. W tamtym czasie rejon Gór Świętokrzyskich był pokryty wodą. Niezbyt chłodne i raczej płytkie morze miało doskonałe warunki dla organizmów zasiedlających strefę dna i toni wodnej. Najliczniejszym gatunkiem zamieszkującym te wody w tamtym czasie były ogromne ślimaki, które stanowiły podstawę tamtejszego łańcucha pokarmowego. Największe z nich osiągały nawet 30 centymetrów długości.
Cmentarzysko gadów w Krzyżanowicach
„Zwierzętami, które polowały na duże ślimaki, były pierwotne żółwie morskie. Ich pancerze to najczęściej spotykane szczątki kostne w nowym stanowisku archeologicznym. W poszukiwaniu zdobyczy odmęty toni wodnej dostojnie penetrowały drapieżne gady morskie. Były wśród nich długoszyje elasmozaury oraz przodkowie współczesnych krokodyli, które dorastali do siedmiu metrów długości” – czytamy na stronach internetowych Polskiej Akademii Nauk.
Jednym z najciekawszych stworzeń, których kości znaleziono na miejscu wykopalisk, są superdrapieżniki – pliozaury. Te morskie gady osiągały nawet do 13 metrów długości. Sama ich czaszka mierzyła do dwóch metrów długości. Pliozaury znajdowały się na szczycie łańcucha pokarmowego. Odnalezione szczęki i zęby tych gadów świadczą o tym, że były to największe drapieżniki, jakie kiedykolwiek żyły na terenie Polski.
Pliozaur – największego drapieżnika, jaki kiedykolwiek żył na terenach Polski
W najbliższą niedzielę (27 października) w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie (Al. Na Skarpie 27), odbędzie się spotkanie, które w całości będzie dotyczyć odkrycia w Górach Świętokrzyskich. W trakcie wykładu zostaną zaprezentowane fotografie z wykopalisk i omówione metody wydobywania skamielin. Badacze przedstawią też rekonstrukcje zwierząt, których skamieniałości udało się odnaleźć, a także naturalnej wielkości model głowy olbrzymiego pliozaura.
Spotkanie odbędzie się w ramach cyklu Wykłady Paleontologiczne Muzeum Ziemi. Wstęp wolny.
Źródło: PAN