Dodano: 12 sierpnia 2022r.

Zmiany klimatyczne sprzyjają rozprzestrzenianiu się groźnych chorób

Postępujące globalne ocieplenie jest źródłem wielu nowych wyzwań dla ludzkości. Jednym z nich jest zwiększone zagrożenie ze strony konkretnych chorób w miejscach, w których jak do tej pory one nie występowały. Jednak sprawa ta jest o wiele bardziej złożona.

Bakterie

 

Pomiędzy rozprzestrzenianiem się chorób a zmianami klimatycznymi istnieją zależności. Zespół ekspertów z różnych instytucji zebrany przez Uniwersytet Hawajski w Mānoa postanowił bliżej im się przyjrzeć. Opis i rezultaty tych prac ukazały się na łamach pisma „Nature Climate Change” (DOI: 10.1038/s41558-022-01426-1).

Zmiany klimatyczne spotęgują zagrożenie ze strony patogenów

Badacze podeszli do tej kwestii w sposób systemowy. Wzięli pod uwagę 10 zagrożeń wynikających dla ludzi z postępowania globalnego ocieplenia. Są to: wzrost temperatury, susze, fale upałów, pożary, ekstremalne opady, powodzie, burze (w znaczeniu układów niskiego ciśnienia, np. burze tropikalne), podnoszenie się poziomu mórz, zmiany biogeochemiczne zachodzące w oceanach oraz zmiany ukształtowania terenu. Następnie w dostępnych danych zaczęto poszukiwać przykładów wpływu tych 10 czynników na występowanie chorób wśród ludzi.

Na listach zebrano wszelkie znane infekcje, które dotknęły ludzkość w jej historii, a następnie zapoznano się z ponad 70 tys. publikacji naukowych w poszukiwaniu przykładów połączenia wyżej wymienionych skutków globalnego ocieplenia ze wspomnianymi chorobami w kontekście istnienia pomiędzy nimi zależności przyczynowo-skutkowych.

Starano się w ten sposób uwzględnić i sprawdzić każdą możliwą kombinację przyczyn i skutków. Okazało się, że wszystkie 10 wymienionych wyżej czynników miało wpływ na choroby wywoływane przez wirusy, bakterie, grzyby czy pierwotniaki. Uwzględnione zostało przenoszenie zakażenia przez wodę, powietrze, bezpośredni kontakt oraz przez pokarm.

Wyniki analiz pokazały, że aż na 218 z 375 (czyli około 58 proc.) znanych chorób, które dotykają ludzi, wpływ miał któryś ze wspomnianych 10 czynników, przy czym prowadziło do tego aż 1006 różnych dróg. Różne możliwości w tym zakresie zostały wskazane w przygotowanej przez badaczy interaktywnej grafice.

Kluczowe wnioski

Przeprowadzone analizy pozwalają na wysnucie szeregu wniosków, które pozwalają nam przewidzieć co czeka nas w przyszłości. Przede wszystkim zmiany klimatu sprawiają, że choroby zbliżają się do ludzi. Zwiększeniu ulega zarówno terytorialny zasięg ich występowania, jak i zakres czasowy pozwalający patogenom na rozprzestrzenianie się.

Dotyczy to patogenów przenoszonych przez komary, pchły ale i ptaki oraz niektóre ze ssaków. Są one odpowiedzialne za przenoszenie takich chorób, jak malaria, Zika czy gorączka Zachodniego Nilu. Przyśpieszony został też cykl życia patogenów. Poprawie uległy też warunki dla nosicieli chorób. Jest to szczególnie widoczne w przypadku komarów, które funkcjonują znacznie lepiej przy coraz wyższych temperaturach.

Z drugiej strony zmiany klimatyczne przybliżają również ludzi do patogenów. Związane jest to z przymusowymi migracjami ludności, spowodowanymi powodziami czy podnoszeniem się poziomu wód. Ludzie stają się w większym stopniu narażeni np. na tyfus, cholerę lub legionellozę.

Niestety zagrożenia klimatyczne zmniejszają też nasze zdolności do radzenia sobie z chorobami. Jesteśmy w coraz większym stopniu narażeni na funkcjonowanie w niekorzystnych warunkach, co wystawia nas na częstszy kontakt z patogenami, z drugiej zaś pogarsza się dostęp ludzi do opieki medycznej.

 

Źródło: University of Hawaiʻi at Mānoa, fot. Pixabay