Dodano: 08 października 2021r.

Zdjęcia łazika Perseverance potwierdzają istnienie jeziora oraz pradawne powodzie na Marsie

Naukowcy dokonali pierwszej profesjonalnej analizy zdjęć wykonanych przez należący do NASA łazik Perseverance, który obecnie znajduje się na Czerwonej Planecie. Badania potwierdziły, że marsjański krater Jezero, który dziś jest suchą, zniszczoną przez wiatr depresją, był kiedyś spokojnym jeziorem, stale zasilanym przez małą rzekę. Działo się to około 3,7 miliarda lat temu.

Zdjęcia łazika Perseverance potwierdzają istnienie jeziora oraz pradawne powodzie na Marsie

 

Dzięki nowym zdjęciom naukowcy uzyskali dowody na to, że krater doświadczał w przeszłości gwałtownych powodzi. Były one na tyle silne, że potrafiły przenosić głazy z terenów oddalonych o dziesiątki kilometrów i osadzać je na dnie jeziora. Do dziś leżą tam masywne skały z pradawnych czasów.

Nowe badania, które ukazały się na łamach pisma „Science” (DOI: 10.1126/science.abl4051), oparto na obrazach wychodni skalnych, znajdujących się po zachodniej stronie Jezera. Satelity już wcześniej pokazały, że obszar ten widziany z góry, przypominała delty rzek na Ziemi, gdzie warstwy osadów układają się w kształt wachlarza w miejscu, gdzie rzeka wpływa do jeziora.

Delta marsjańskiej rzeki

Nowe zdjęcia z wnętrza krateru zostały zrobione przez łazik Perseverance. Fotografie potwierdzają, że miejsce to rzeczywiście było deltą rzeki. Na podstawie osadów można stwierdzić, że rzeka zasilała jezioro, które było spokojne przez większą część swojego istnienia. W końcu dramatyczna zmiana klimatu spowodowała epizodyczną powódź, niedługo przed zniknięciem zbiornika.

- Na zdjęciach widać epicki, pustynny krajobraz. To jedno z najbardziej opuszczonych i suchych miejsc, do jakich dotarliśmy – mówi prof. Benjamin Weiss z Wydziału Nauk o Ziemi, Atmosferze i Planetach MIT, który był współautorem nowych badań. - Nie ma tam ani kropli wody, a jednak znaleźliśmy dowody na zupełnie inną przeszłość tego obszaru. Coś bardzo poważnego wydarzyło się w historii planety – podkreśla naukowiec.

Naukowcy szczegółowo przeanalizowali dostarczone przez łazik Perseverance obrazy. Zmierzyli grubość, nachylenie i zasięg każdej widocznej warstwy. Stwierdzili, że osad musiał zostać naniesiony przez wodę płynącą do jeziora, a nie przez wiatr, powodzie lub inne procesy geologiczne.

Krater Jezero na Marsie

Warstwy skał osadowych na wzgórzu Kodiak, które znajduje się wewnątrz krateru Jezero na Marsie. Zdjęcie wykonane 22 lutego. Fot. NASA/JPL-Caltech/ ASU/MSSS

To jeszcze nie koniec misji łazika. Naukowcy mają nadzieję, że Perseverance dostarczy więcej wskazówek na temat ewolucji klimatycznej Marsa. Być może badacze odkryją dowody na istnienie życia w wodach jeziora.

Zbieranie osadów starożytnego jeziora

Teraz Perseverance poszukuje miejsc, z których zbierze osady. Próbki mają ostatecznie trafić na Ziemię, gdzie naukowcy będą mogli je zbadać w poszukiwaniu śladów marsjańskiego życia.

- Mamy możliwość szukania skamielin, ale minie jeszcze trochę czasu, zanim dobierzemy się do skał, z których chcemy pobrać próbki – mówi prof. geologii Tanja Bosak z MIT.

Pierwsze próbki już zostały pobrane. Nieco szersze niż średnica ołówka i długość około sześciu centymetrów, znajdują się obecnie szczelnie zamknięte w specjalnych, tytanowych fiolkach we wnętrzu łazika. Łazik w swoich trzewiach ma ponad 40 specjalnych fiolek na próbki. W przyszłości kolejne misje, które będą w stanie odbyć podróż w obie strony lub wysłać próbki z powierzchni Czerwonej Planety, dostarczą je na Ziemię, gdzie zostaną poddane szczegółowym badaniom. Kiedy to się stanie? Tego jeszcze nie wiadomo. Wstępne plany sugerują datę startu misji na 2026-2031 rok.

Naukowcy są podekscytowaniu. Według nich, po potwierdzeniu, że krater Jezero był w zamierzchłej przeszłości jeziorem, wzrasta szansa na znalezienie w skamieniałych osadach śladów pradawnego życia. Region krateru Jezero może być szczególnie bogaty w minerały węglanowe. Na Ziemi takie minerały mogą zachować skamieniałe ślady starożytnego mikroskopijnego życia i są związane z procesami biologicznymi.

Łazik Perseverance

Perseverance wylądował w kraterze Jezero na Czerwonej Planecie w lutym tego roku. Obecnie zmierza na zachód do miejsca zwanego „South Séítah”, gdzie zostaną pobrane kolejne rdzenie skalne. Przez cały czas łazik jest śledzony przez malutki śmigłowiec Ingenuity, który bada teren sprawdzając bezpieczeństwo trasy łazika i jego potencjalne cele.

W późniejszym terminie naukowcy chcą pokierować łazikiem na północ, gdzie, jak wskazuje zwiad satelitarny, osady rzeczne są najbardziej widoczne i gdzie szanse na znalezienie jakichkolwiek śladów przeszłego życia są największe.

Głównym celem misji Perseverance na Marsie jest poszukiwanie oznak pradawnego mikrobiologicznego życia. Choć obecnie planeta jest zimna i sucha, to w odległej przeszłości, jak uważają badacze, była ciepła i wilgotna, a takie warunki mogły sprzyjać powstaniu życia. Łazik ma także zebrać zestaw skał, które przyszła misja NASA odbierze i dostarczy na Ziemię, co jest absolutną nowością w historii eksploracji Marsa. Łazik wyposażony jest również w spektrometry rentgenowskie i ultrafioletowe do szczegółowej analizy minerałów czy w mikrofony do słuchania marsjańskich dźwięków.

 

Źródło: Massachusetts Institute of Technology, fot. NASA/JPL-Caltech/MSSS/JHU-APL. Na zdjęciu widać krater Jezero z orbity. Fotografia została wykonana przez sondę Mars Reconnaissance Orbiter.