Dodano: 05 listopada 2020r.

Pochówek łowczyni sprzed 9 tys. lat wskazuje, że kobiety także polowały na grubego zwierza i to częściej niż dotychczas sądzono

Dotychczas badacze w większości zgadzali się co do roli kobiety w społecznościach zbieracko-łowiecki. Według tej narracji, kobiety zajmowały się dziećmi oraz zbierały owoce i jadalne rośliny, a mężczyźni polowali. Odkrycie w Andach w Ameryce Południowej grobu łowczyni sprzed 9 tys. lat zainspirowało badaczy do dalszych analiz, z których wynika, że zaskakująca liczba starożytnych pochówków myśliwych w prehistorycznej Ameryce zawiera szczątki kobiet.

Pochówek łowczyni sprzed 9 tys. lat wskazuje, że kobiety także polowały na grubego zwierza i to częściej niż dotychczas sądzono

 

Przyjęta przez historyków wersja organizacji prastarych społeczności zbieracko-łowieckich wskazywała na to, że to starożytni mężczyźni polowali na grubego zwierza, podczas gdy kobiety opiekowały się dziećmi i zbierały zioła oraz jadalne rośliny. Jednak niedawno odkryty na terenach dzisiejszego Peru pochówek kobiety sprzed 9 tys. lat, w którym znaleziono osprzęt myśliwski, sugeruje co innego. Co prawda wcześniej także znajdowano groby kobiet z wyposażeniem łowieckim, ale czy to były wyjątki, czy też kobiety na szerszą skalę brały udział w polowaniach?

Badania na ten temat, przeprowadzone przez naukowców z University of California, Davis, ukazały się na łamach pisma „Science Advances”.

Pochówek pradawnej łowczyni

- Archeologiczne odkrycia i analiza wczesnych pochówków obala od dawna utrzymywaną hipotezę. Odkrycia te są szczególnie aktualne w świetle współczesnych rozmów na temat nierówności płci. Podział na poszczególne role w społeczeństwach zbieracko-łowieckich jest bardzo zróżnicowany pod względem płci. Dotychczasowe ustalenia na ten temat mogły skłaniać niektórych do przekonania, że nierówności w takich kwestiach jak płaca, czy pozycja społeczna, są „naturalne”. Ale teraz jest jasne, że podział zadań między płciami w głębokiej przeszłości naszego gatunku był zasadniczo inny, prawdopodobnie bardziej sprawiedliwy – powiedział Randy Haas, główny autor publikacji.

W 2018 roku, podczas wykopalisk archeologicznych na stanowisku Wilamaya Patjxa w górach dzisiejszego Peru, naukowcy znaleźli wczesny pochówek zawierający zestaw narzędzi myśliwskich z kamiennymi grotami strzał i narzędziami do obróbki ubitej zwierzyny. Przedmioty wkładane ludziom do ich grobów to te same, które towarzyszyły im za życia - stwierdzili naukowcy. Badacze ustalili też, że w pochówku sprzed 9 tys. lat znajdowała się kobieta, która w chwili śmierci nie miała nawet 20 lat.

Kobiety także brały udział w polowaniach

Odkrycie tak starego pochówku łowczyni skłoniło zespół badaczy do postawienia pytania, czy to odosobniony przypadek, czy też kobiety zajmujące się łowiectwem były w tamtych czasach normą? Uczeni przyglądnęli się dostępnym badaniom dotyczącym pochówków z okresu późnego plejstocenu oraz z wczesnego holocenu w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej. Analiza ta wykazała, że na 107 stanowiskach archeologicznych z tego okresu znaleziono pochówki 429 osób. Spośród nich w 27 grobach znaleziono ekwipunek myśliwego. Okazało się, że w grobach tych spoczywało 11 kobiet.

Jak stwierdzili naukowcy, próbka była wystarczająca, aby „uzasadnić wniosek, że udział kobiet we wczesnych polowaniach na grubego zwierza był prawdopodobnie spory”. Ponadto odkryty w 2018 roku pochówek łowczyni to najwcześniejszy pochówek myśliwego w obu Amerykach.

Analiza statystyczna pokazuje, że gdzieś od 30 do 50 procent myśliwych w pradawnych populacjach zbieracko-łowieckich stanowiły kobiety. Ten poziom stoi w wyraźnym kontraście z późniejszymi społecznościami zbieracko-łowieckimi czy społecznościami rolniczymi, w których polowanie było zdecydowanie męską specjalnością.

Rola płci w pradawnych społecznościach

- Te odkrycia w pewnym sensie podkreślają ideę, że role płciowe, które w dzisiejszym społeczeństwie przyjmujemy za pewnik i wielu uważa je za oczywiste, mogą nie być tak naturalne, jak niektórzy sądzą – podkreślił Haas.

Wiele kultur nie miało i nadal nie ma ustaleń co do dominującej roli konkretnej płci w społeczeństwie, choć jest to dobrze widoczne w naszej współczesnej kulturze zachodniej. Nie jest też jasne, czy kobiety w społecznościach zbieracko-łowiecki w innych częściach świata również regularnie uczestniczyły w polowaniach. Być może przyszłe odkrycia będą mogły pomóc ustalić cokolwiek na ten temat.

 

Źródło: University of California, Davis, fot. Matthew Verdolivo, UC Davis IET Academic Technology Services