Na głębokości siedmiu kilometrów w Rowie Sundajskim leżącym na dnie Oceanu Indyjskiego naukowcom udało się zarejestrować na nagraniu ośmiornicę z rodzaju Grimpoteuthis, nazywaną także Dumbo. To rekordowa głębokość, na której udokumentowano występowanie głowonogów.
Ośmiornice Dumbo na rekordowej głębokości prawie siedmiu kilometrów zarejestrowali biolodzy morscy z Newcastle University w Wielkiej Brytanii. Materiał powstał w kwietniu 2019 roku przy pomocy autonomicznego pojazdu głębinowego opuszczonego w okolice Rowu Sundajskiego we wschodnim Oceanie Indyjskim w pobliżu Indonezji.
Naukowcy poinformowali o obserwacjach na łamach czasopisma „Marine Biology”.
Ośmiornice z rodzaju Grimpoteuthis bywają nazywane ośmiornicami Dumbo. Nazwa ta jest ukłonem w stronę osobliwych płetw przypominających uszy, znajdujących się tuż nad oczami tych zwierząt, które sprawiają, że wyglądają jak słoń Dumbo z kreskówki Disneya z lat 40.
Brytyjscy badacze zaobserwowali ten gatunek w tzw. strefie hadalu, najgłębszej strefie w oceanach, gdzie nie dochodzi żadne światło słoneczne. Strefa ta zaczyna się od głębokości sześciu kilometrów i obejmuje głównie rowy oceaniczne. Zespół badaczy pierwszy raz zauważył ośmiornicę Dumbo na głębokości 5760 metrów i to ona przez krótką chwilę dzierżyła rekord głębokości występowania głowonogów. Nie długo. Kilka dni później uczeni zaobserwowali kolejnego osobnika, ale już ponad kilometr głębiej, bo na głębokości 6,957 metrów.
Fot. Atlantic Productions for Discovery Channel
Fot. Atlantic Productions for Discovery Channel
- To była wielka niespodzianka, nigdy nie spodziewałem się, że zobaczę ten gatunek na tych głębokościach - powiedział dr Alan Jamieson z Newcastle University, główny autor publikacji. - Ponad 400 razy sterowałem pojazdami na głębokim morzu, widziałem wiele rzeczy. Bardzo rzadko w ogóle widzimy ośmiornice i nie spodziewaliśmy się, że pojawią się one na głębokości poniżej 5000 metrów. Ale podczas tej ekspedycji w ciągu tygodnia nakręciliśmy najpierw jednego osobnika na głębokości prawie 6000 metrów i krótko potem drugiego na głębokości blisko 7000 metrów - wyjaśnił Jamieson.
Dotychczas najgłębiej zaobserwowanym głowonogiem był ten z 1971 roku z okolic wybrzeży Barbadosu na Karaibach. Wówczas dostrzeżono ośmiornicę z rodziny Cirroteuthidae na głębokości 5145 metrów.
Znanych jest kilka gatunków ośmiornicy Dumbo. Naukowcy nie są pewni, na jakim gatunek natrafili w głębinach Oceanu Indyjskiego, ale mają poważne podejrzenia, że mógł to być nowy gatunek, którego nigdy wcześniej nie udokumentowano.
- Mogę się założyć o tysiąc dolarów, że to nowy gatunek, biorąc pod uwagę, gdzie i jak głęboko go dostrzegliśmy. Niestety nie złapaliśmy żadnego okazu, więc możemy się nigdy tego nie dowiedzieć. Dla mnie wyjątkowe w tych obserwacjach jest to, oczywiście poza naukowym znaczeniem, że pokazują, iż na tak dużych głębokościach wciąż można spotkać stosunkowo duże i rzucające się w oczy zwierzęta. Nasze obserwacje kwestionują także absurdalne stereotypy dotyczące tego, jak według wyobrażenia ludzi powinny wyglądać czy zachowywać się zwierzęta głębinowe. To tylko mała ośmiornica zajmująca się swoimi sprawami, tyle że robi to siedem kilometrów pod wodą – zaznaczył Jamieson.
Ale jak wskazał Jamieson, żeby żyć na takich głębokościach, ciała tych stworzeń musiały zostać jakoś przystosowane do ekstremalnego ciśnienia głębin morskich. - Stworzenia te musiały zrobić coś sprytnego w swoich komórkach. Jeśli wyobrazimy sobie, że komórka jest jak balon, to będzie ona chciała zapaść się pod presją ciśnienia. Organizm taki wymaga jakiejś inteligentnej biochemii, aby przeżyć w tym środowisku. Wszystkie adaptacje potrzebne do życia w głębinach zachodzą na poziomie komórkowym – wyjaśnił.
Nagrania ośmiornic Dumbo zostały zarejestrowane podczas wypraw "The Five Deeps Expedition". To projekt, w którym teksański finansista Victor Vescovo zabrał pojazd głębinowy do najgłębszych sektorów pięciu głównych oceanów na Ziemi.
Źródło: Live Science, fot. Atlantic Productions for Discovery Channel
