Międzynarodowy zespół kierowany przez naukowców z Uniwersytet w Getyndze odkrył dwie bardzo podobne do Ziemi planety krążące wokół pobliskiej gwiazdy Teegardena. Obie planety znajdują się w tzw. ekosferze nazywanej czasami strefą zamieszkiwalną.
Gwiazda Teegardena jest jedną z najmniejszych znanych nam gwiazd. To czerwony karzeł znajdujący się w kierunku konstelacji Barana. Temperatura panująca na powierzchni gwiazdy wynosi około 2700 stopni Celsjusza, a jej masa to tylko jedna dziesiąta masy naszego Słońca. Chociaż gwiazda Teegardena znajduje się stosunkowo blisko Ziemi, bo w odległości około 12,5 roku świetlnego, to jej obserwacje utrudnia słaby blask gwiazdy, dlatego odkryto ją dopiero w 2003 roku.
Dane zebrane przez astronomów wyraźnie pokazują, że na orbicie wokół gwiazdy krążą dwie planety. Obie przypominają planety wewnętrzne z naszego Układu Słonecznego i są tylko nieznacznie większe od Ziemi. Obie też znajdują się w tzw. ekosferze, czyli miejscu na orbicie, gdzie warunki mogą pozwalać na istnienie wody w stanie ciekłym. Uważa się, że planety krążące w tej strefie mogą sprzyjać powstaniu i utrzymaniu na nich życia.
Wyniki obserwacji gwiazdy i krążących wokół niej planet zostały opublikowane na łamach „Astronomy and Astrophysics”.
- Obserwowaliśmy tę gwiazdę przez trzy lata szukając okresowych wahań jej prędkości - wyjaśnił Mathias Zechmeister z Uniwersytetu w Getyndze, pierwszy autor publikacji. Obserwacje te wykazały istnienie dwóch planet krążących wokół gwiazdy.
Astronomowie podejrzewają, że obie planety mogą być częścią większego systemu. - Wiele gwiazd jest otoczonych przez systemy z kilkoma planetami – zaznaczył współautor publikacji, profesor Stefan Dreizler z Uniwersytetu w Getyndze.
Gwiazda Teegardena okazała się wyzwaniem dla badaczy. Ten stary czerwony karzeł liczący sobie około 8 miliardów lat, jest jedną z najmniejszych gwiazd, która pozwala na zmierzenie masy krążących wokół niej planet. Do tego planety w ogromnej większości wykrywane są za pomocą tzw. metody tranzytu. Polega ona na śledzeniu okresowych spadków jasności gwiazdy spowodowanych przejściem planety na tle jej tarczy. Ale lokalizacja i słaba jasność gwiazdy Teegardena nie pozwala na zastosowanie tej metody.
W odkryciu podobnych do Ziemi egzoplanet pomógł wysokiej rozdzielczości spektrograf nowej generacji CARMENES, który znajduje się w hiszpańskim obserwatorium Calar Alto. Po trzech latach ścisłych obserwacji, badając oddziaływania innych orbitujących obiektów, ponad 200 pomiarów wskazało na istnienie dwóch nieznanych wcześniej planet, obecnie nazywanych Teegarden b i Teegarden c. Naukowcy uzupełnili swoje obserwacje danymi fotometrycznymi gwiazdy Teegardena.
- Nasze badania pokazują, że sygnały dwóch planet nie mogą być spowodowane aktywnością gwiazdy, mimo że nie mogliśmy wykryć tranzytów nowych planet – powiedział Victor Sánchez Béjar z Instituto de Astrofísica de Canarias.
Teegarden b okrąża swoją gwiazdę macierzystą w ciągu 4,9 dnia ziemskiego i według naukowców, istnieje 60 proc. szans, że panują na powierzchni planety umiarkowane temperatury w przedziale między 0 a 50 stopni Celsjusza. Teegarden c okrąża gwiazdę w ciągu 11,4 dnia ziemskiego i warunki na powierzchni planety przypominają te panujące na Marsie. Uczeni sądzą, że na jej powierzchni średnie temperatury oscylują wokół minus 50 st. C.
Uwagę badaczy przyciągnęła przede wszystkim Teegarden b. Planeta ta osiągnęła bardzo wysoki wynik w tzw. skali podobieństwa do Ziemi (Earth Similarity Index, ESI). Skala określa podobieństwo planet pozasłonecznych do Ziemi i składa się na nią szereg czynników, jak temperatura panująca na powierzchni czy prędkość ucieczki. Oczywiście nie oznacza to, że istnieje tam życie lub że planeta ta nadaje się do zamieszkania przez ludzi, ale to znak do dalszych badań.
Źródło: Uniwersytet w Getyndze, Science Alert, fot. Instituto de Astrofisica de Canarias
