Dodano: 03 lipca 2018r.

Niezwykłe zdolności wrony brodatej. Potrafi wytwarzać narzędzia z pamięci

Wrony brodate to niezwykle inteligentne ptaki. Badacze już wcześniej zaobserwowali u nich zdolność wykonywania i posługiwania się wyrafinowanymi narzędziami. Nowe badania wskazują, że ptaki te mają szablony wzorców w swoich umysłach i mogą je wykorzystywać do produkcji narzędzi z dostępnych materiałów.

Wrona brodata

 

Pod koniec ubiegłego roku na łamach pisma „Current Biology” pojawiły się badania nad wronami brodatymi. To endemiczny gatunek dla Nowej Kaledonii i Wysp Lojalności – wysp na zachodnim Pacyfiku, który wprawił badaczy w osłupienie. Zauważyli oni, jak ptaki te wykonują jeden z najbardziej wyrafinowanych projektów narzędzi - patyczki o zgrabnie ukształtowanej haczykowatej końcówce. Dzięki nim zdobywały pożywienie. To jedyny poza ludźmi gatunek, który potrafi wykonać zakończone haczykiem narzędzia. Więcej na ten temat w tekście: Wrony wiedzą, jak wytwarzać dobre narzędzia.

Teraz badacze ustalili, że wrony brodate wykorzystują zapamiętane obrazy używanych przez siebie narzędzi, by następnie, w razie potrzeby, wytworzyć narzędzie z dostępnych materiałów. Badania na ten temat ukazały się w piśmie „Scientific Reports”.

 

- Znajdujemy dowody na konkretny rodzaj emulacji, którą nazywamy dopasowywaniem szablonów mentalnych. Mówiąc prościej, wrony mogą odtwarzać projekty narzędzi za pomocą tylko mentalnego obrazu tego narzędzia – powiedział Alex Taylor z University of Auckland.

Badacze od lat stawiają sobie pytanie, jak wiele z tych zdolności wron brodatych jest genetycznie zaprogramowana i jaka część z nich jest zdobywana i przekazywane poprzez uczenie się i zapamiętywanie.

W słynnym eksperymencie przeprowadzonym i zarejestrowanym w 2002 roku przez naukowców z Uniwersytetu w Oxfordzie wrona o imieniu Betty potrafiła wyginać prosty kawałek drutu, by stworzyć w ten sposób narzędzie zakończone haczykiem. To pozwalało jej dostać się do jej ulubionego przysmaku – kawałka świńskiego serca. Ten wyczyn został okrzyknięty jako dowód na to, że wrony brodate mogą wymyślić nowe narzędzia na miejscu. To rzadko obserwowana zdolność wśród zwierząt.

W badaniach opublikowanych kilkanaście lat później okazało się, że ponad tuzin dziko żyjących wron również zrywało małe gałązki i kształtowało je w maleńkie haczyki, co doprowadziło niektórych badaczy do stwierdzenia, że ​​ta zdolność jest przynajmniej częściowo zakodowana w genach. Inni twierdzą, że ptaki naśladują zaobserwowane techniki. Trochę inne podejście ma Taylor.

- Można to porównać do dwóch metod robienia papierowych samolotów. Można śledzić listę wskazówek - złóż w środku, a następnie zagnij rogi itp. lub mieć wyobrażenie o tym, jak ma wyglądać samolot na końcu i pracować nad tym celem – wyjaśnił Taylor.

Aby zyskać pewność słuszności swojej tezy Taylor wraz ze współpracownikami schwytał osiem dzikich wron do dość osobliwego eksperymentu. Badacze stworzyli dla wron coś w rodzaju maszyny vendingowej – popularnego automatu sprzedającego kawę czy batoniki. Wrony zostały przeszkolone, że za odpowiedniej wielkości kawałek papieru mogą otrzymać w automacie smakołyki.

W drugiej fazie eksperymentu, gdy ptaki nauczyły się już, jak działa maszyna, zespół naukowców dał im kawałek papieru zbyt duży, aby zmieścił się automacie. Badacze byli ciekawi, czy wrony same będą w stanie dostosować kawałki papieru do wielkości, za którą wcześniej otrzymały nagrodę. Wrony zdały egzamin.

- Testowaliśmy, czy wrony pamiętają, jaki rozmiar papieru działał i czy są w stanie same go wytworzyć – powiedziała Sarah Jelbert z Uniwersytetu w Cambridge, która opracowała maszynę vendingową dla wron. - Wszystkie dorosłe ptaki spontanicznie stworzyły odpowiednią wielkość karty do swojego automatu sprzedającego – przyznała.

- Wrony były w stanie odtworzyć projekty narzędzi (którymi w tym przypadku były odpowiedniej wielkości kawałki papieru) bez punktu odniesienia - nie było żadnego narzędzia, które mogłyby zobaczyć, wykonując narzędzie z papieru - powiedział Taylor i dodał, że jedynym sposobem, w jaki ptaki mogły odtworzyć obiekty, jest mentalny wzór projektu narzędzi w ich umyśle.

Taylor sądzi jednak, że wrony udowodniły coś jeszcze. Pokazały, że potrafią uczyć się od siebie nawzajem zarówno przy wytwarzaniu, jak i używaniu narzędzi. A tutaj mowa już nie o biologii, ale o kulturze. Co prawda nie zaobserwowano zachowania, które wskazywałoby na to, że ptaki kopiują swoje zachowania, przynajmniej w taki sposób, w jaki ludzkie dziecko może skopiować nauczyciela lub rodzica.

- Kumulatywna ewolucja kulturowa to naturalna selekcja pomysłów - kopiujemy najlepsze pomysły, a następnie je modyfikujemy. Niektóre z tych modyfikacji działają, niektóre nie, a najlepsze są następnie kopiowane i przekazywane dalej – wyjaśnił Taylor.

 

Źródło: The Guardian, BBC, fot. Sarah Jelbert