Proces podejmowania decyzji może być bardziej automatyczny niż dotychczas przypuszczano. Z nowych badań wynika, że mamy mniejszą kontrolę nad naszymi osobistymi wyborami, a te można przewidzieć na podstawie wzorców aktywności mózgu nawet na 11 sekund przed tym, zanim je sobie uświadomimy.
W filmie „Raport Mniejszości” grupa jasnowidzów potrafiła przewidzieć zbrodnie, które mieli popełnić inni ludzie. Daleko nam do rzeczywistości przedstawionej w filmie, ale naukowcy już dziś potrafią odgadnąć nasze decyzje.
W eksperymencie przeprowadzonym na Uniwersytecie Południowej Walii naukowcy wykazali, że nasze decyzje można przewidzieć na podstawie wzorców aktywności mózgu. Dzięki użyciu funkcjonalnego obrazowania metodą rezonansu magnetycznego (fMRI) okazało się, że proces podejmowania decyzji może być poprzedzony „trybem gotowości” naszego mózgu.
Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie „Scientific Reports”.
Profesor Joel Pearson z Uniwersytetu Południowej Walii poprosił grupę ochotników, aby wyobrażała sobie wzór linii ustawionych pionowo lub poziomo. Uczestnicy badania naciskali następnie przycisk wskazujący wzór, który wybrali, a potem kolejne przyciski określające to, jak mocno wizualizują sobie dany wzór. Pearson mierzył czas, w którym naciskano kolejne przyciski.
Wynik badania był nieoczekiwany: Pearson znał odpowiedzi uczestników eksperymentu zanim oni sami je komunikowali. Wyobrażanie sobie pionowych lub poziomych linii wywołuje określone reakcje w korze mózgu. Pearson twierdzi, że wzory „pojawiały się” w mózgu uczestników nawet 11 sekund przed podjęciem przez nich świadomej decyzji i naciśnięciu odpowiedniego przycisku.
Zdaniem naukowca może to świadczyć, że nasze mózgi są „zaprogramowane” na wybór określonych wzorów na długo, zanim sobie je uświadomimy. Gdy opublikowano badania niektóre media zaczęły pisać o tym, że ludzie nie mają wolnej woli i wszystko co robią jest z góry zaplanowane. Jednak Pearson odrzuca takie tezy.
Podczas badań udało się trafnie przewidzieć wybór w około 50 proc. przypadków. Nawet najlepsze wyniki nie zbliżyły się do 100 proc. Zatem wolna wola istnieje. Pearson komentuje wyniki swoich badań w inny sposób. – Gdybym poprosił cię o wyobrażenie sobie słowa „bank”, zapewne myślałbyś o miejscu, gdzie przechowuje się pieniądze. Ale gdybym pokazał Ci wcześniej zdjęcie płynącej wody, skojarzyłbyś brzeg rzeki – mówi (w języku angielskim „river bank” oznacza właśnie brzeg rzeki).
Naukowcy byli też w stanie przewidzieć siłę wyobrażanego sobie przez ludzi obrazu. Działo się tak dzięki rejestrowanym przez aparaturę zmianom aktywności w niektórych częściach mózgu. Uczeni mają nadzieję, że ich praca pomoże ludziom z zespołem stresu pourazowego. Cierpiący na niego pacjenci często skarżą się na powracające w ich głowie obrazy i myśli.
Źródło: University of New South Wales
