Dodano: 09 kwietnia 2021r.

Mrówki reagują na izolację społeczną podobnie jak ludzie

U mrówek odizolowanych od swojej grupy, zachodzą podobne reakcje jak u innych istot społecznych, w tym ludzi. Badanie przeprowadzone przez izraelsko-niemiecki zespół ujawniło zmiany w dbałości o higienę oraz w społecznym zachowaniu odizolowanych owadów. Naukowcy byli szczególnie zaskoczeni faktem, że u samotnych mrówek aktywność genów związanych z funkcjonowaniem układu odpornościowego i reakcją na stres uległa redukcji.

Mrówki reagują na izolację społeczną podobnie jak ludzie

 

Badania opublikowane na łamach czasopisma „Molecular Ecology” wskazują, że izolacja społeczna powodowała u mrówek osłabienie układu odpornościowego. – Podobne objawy występują również u izolowanych ludzi. Obserwujemy to obecnie podczas trwania pandemii koronawirusa – przekonuje współautorka opracowania prof. Susanne Foitzik z Uniwersytetu Johannesa Gutenberga w Moguncji.

Mało znane efekty izolacji u owadów

Ssaki społeczne, w tym ludzie, mocno odczuwają skutki izolacji od grupy. Podobna sytuacja powoduje stres, wpływa negatywnie na samopoczucie i zdrowie. – Odizolowani ludzie stają się przygnębieni i niespokojni, łatwiej popadają w uzależnienia, mają obniżoną odporność, a ich ogólny stan zdrowia ulega pogorszeniu – mówi współautor badań prof. Inon Scharf z Uniwersytetu Telawiwskiego.

W przypadku ssaków skutki izolacji były szeroko badane i opisywane. Jednak naukowcy jak dotąd nie zajmowali się owadami, które żyją w wysoko rozwiniętych systemach społecznych. Mrówki przez całe swoje życie są członkami jednej kolonii i ich przetrwanie zależy od innych owadów, z którymi muszą współpracować. Mrówki robotnice rezygnują z własnego potencjału reprodukcyjnego i poświęcają się karmieniu larw, czyszczeniu i obronie gniazda oraz poszukiwaniu pożywienia, podczas gdy królowa robi niewiele więcej poza składaniem jaj.

Zespół badawczy postanowił przyjrzeć się skutkom izolacji mrówek z gatunku Temnothorax nylanderi, które zamieszkują europejskie lasy tworząc kolonie złożone zazwyczaj z kilkudziesięciu robotnic. W jednej grupie nie żyje więcej jak 400 osobników tego gatunku. Naukowcy zabierali z kolonii młode robotnice, które następnie przetrzymywali w izolacji przez różny czas, od godziny do maksymalnie 28 dni. Następnie owady wracały do swoich gniazd.

Zmienione zachowanie odizolowanych mrówek

Po zakończeniu izolacji robotnice były mniej zainteresowane swoimi dorosłymi osobnikami z kolonii, za to więcej czasu spędzały w kontakcie z czerwiami. Badane mrówki przestały również dbać o własną higienę. – Taka redukcja zachowań higienicznych może sprawić, że mrówki będą bardziej podatne na pasożyty. To również cecha typowa dla deprywacji społecznej zaobserwowanej u innych organizmów - wyjaśnia prof. Foitzik.

Choć badanie wykazało znaczące zmiany w zachowaniu izolowanych owadów, to jego wyniki w odniesieniu do aktywności genów były jeszcze bardziej zaskakujące. Wiele genów związanych z funkcjonowaniem układu odpornościowego i reakcją na stres uległo redukcji. Innymi słowy, geny te były mniej aktywne. - To odkrycie jest zgodne z badaniami przeprowadzanymi na innych zwierzętach społecznych, które wykazały osłabienie układu odpornościowego po okresie izolacji – mówi prof. Scharf.

Badania niemiecko-izraelskiego zespołu łączą aspekty behawioralne i genetyczne. To pierwsze tego typu analizy dotyczące izolacji u owadów społecznych. - Nasze badania pokazują, że izolacja może mieć taki sam wpływ na mrówki, jak na ssaki społeczne. Sugeruje to ogólny związek między dobrostanem społecznym, odpornością na stres i układem immunologicznym u zwierząt tworzących społeczności – podsumowuje prof. Foitzik.

 

Źródło: Universitaet Mainz, fot. Susanne Foitzik