Dodano: 25 października 2021r.

Młode ośmiornice wykształcają zagadkowe narządy, które z czasem tracą bez śladu

Narządy wewnętrzne rosną i zmieniają się przez całe życie, ale rzadko kiedy znikają bez śladu. W przypadku małych ośmiornic sprawa nie jest tak prosta. Chodzi o niezwykłe, tymczasowe, mikroskopijne struktury nazywane narządami Köllikera (KO). Wyrastają one jeszcze w zarodku ośmiornicy, ale z czasem zanikają. Dziś badacze są bliżej rozwiązania zagadki tych nietypowych organów.

Młode ośmiornice wykształcają zagadkowe narządy, które z czasem tracą bez śladu

 

Narządy Köllikera (z j. ang. Kölliker's organs - KO)pokrywają całą powierzchnię ciała malutkiej ośmiornicy. Najpierw „ukrywają się” w kieszonkach w skórze, a potem „wysuwają” niczym złożone parasolki. Każda z podobnych struktur może się otworzyć, odsłaniając pęk szczeciniastych włókien. Dlaczego tak się dzieje i do czego służą znikające organy? Nowe informacje na ten temat uzyskane w niedawnych badaniach opublikowano w czasopiśmie „Frontiers in Marine Science” (DOI: 10.3389/fmars.2021.645738).

- Niekiedy KO wyglądają trochę jak miotły, zaś kiedy się otworzą przypominają kwiaty mniszka lekarskiego – tłumaczy Roger Villanueva, badacz z Institut de Ciències del Mar przy hiszpańskiej National Research Council, który jest głównym autorem nowych odkryć.

Zagadkowe narządy

Biolodzy od dziesięcioleci wiedzą o istnieniu narządów Köllikera. Nikt jednak nie był w stanie powiedzieć z całą pewnością, do czego one służą, ani dlaczego ośmiornice całkowicie tracą swój zestaw szczeciniastych wypustek na długo przed osiągnięciem dorosłości.

W nowym badaniu naukowcy przeanalizowali embriony 17 gatunków ośmiornic, przy użyciu specjalnych mikroskopów. Próbki zanurzano najpierw w płynie, a następnie naświetlano, aby uzyskać obraz trudno dostrzegalnych struktur.

Z 17 badanych gatunków 15 miało KO. Dwa pozostałe to przedstawiciele zwierząt, które rodzą się już stosunkowo duże i całe życie spędzają w głębinach oceanów. Wszystkie osobniki, które posiadały narządy Köllikera, rodzą się za to bardzo małe i zanim osiągną dorosłość przebywają blisko powierzchni.

Zespół odkrył, że KO są równomiernie rozproszone po całym ciele młodych ośmiornic i mają tendencję do bycia tej samej wielkości, niezależnie od wielkości embrionu. Odkryto również, że kiedy wszystkie narządy Köllikera są w pełni otwarte, powierzchnia ciała zwierzęcia zwiększa się o dwie trzecie.

Powiększanie powierzchni ciała czy kamuflaż?

Odkrycia mogą wskazywać na tajemniczy cel KO, twierdzą naukowcy. - Uważamy, że narządy te mogą być wykorzystane przez młode ośmiornice do zmiany stosunku powierzchni ciała do jego objętości – tłumaczy Villanueva.

Dzięki zdolności do znacznego zwiększenia lub zmniejszenia powierzchni ich ciał, młode ośmiornice mogą być lepiej przystosowane do opierania się prądom oceanicznym. Taka cecha wydaje się być wyjątkowo przydatna w przypadku małych zwierząt, które pływając blisko powierzchni wody narażone są na działanie silnych prądów. Naukowcy przypuszczają, że rozkładanie lub chowanie KO może pomóc młodym w oszczędzaniu energii.

Ale jest też inna możliwość. Badacze wskazują, że już w 1974 roku w czasopiśmie „Aquaculture” (DOI: 10.1016/j.aquaculture.2020.735778) opisano zdolność KO do załamywania światła, podobnie jak ma to miejsce w kryształach. Ta zdolność może pomóc rozmazać kontury młodych osobników w wodzie, a to czyni je trudniejszymi do złapania przez drapieżniki. Wyjaśniałoby to, dlaczego narządy Köllikera nie występują u gatunków głębinowych: światło do nich nie dociera, zatem taki kamuflaż jest im po prostu niepotrzebny.

Mimo nowych odkryć naukowcy mówią, że prawdziwy cel tych niezwykłych, znikających organów wciąż pozostaje tajemnicą. Przyszłe obserwacje ośmiornic wylęgających się w środowisku naturalnym mogą pomóc biologom zbliżyć się do wyjaśnienia zagadki KO. Na razie badacze są szczęśliwi, że mogą podzielić się nietypowym pięknem małych głowonogów. Tym bardziej, że nigdy nie obserwowano narządów Köllikera z tak bliska.

 

Źródło: Live Science, fot. Villanueva et al., Frontiers in Marine Science, 2021