W regionie Tapanuli na północnej Sumatrze badacze wyodrębnili nowy gatunek orangutana. To pierwszy nowo opisany gatunek małpy człekokształtnej od prawie stulecia. Niestety zwierzętom tym grozi zagłada.
Naukowcy, którzy przez wiele lat zastanawiali się nad genetycznymi osobliwościami malutkiej populacji orangutanów na północnej Sumatrze, ostatecznie doszli do wniosku, że są one nowymi gatunkami. Gatunek otrzymał nazwę orangutana Tapanuli i jest trzecim gatunkiem tych małp człekokształtnych obok orangutana sumatrzańskiego i orangutana borneańskiego.
Praca naukowa na ten temat pojawiła się w czasopiśmie „Current Biology”. Jej autorami są badacze z Uniwersytetu w Zurychu, Liverpool John Moores University i Sumatran Orangutan Conservation Program. Naukowcy zwrócili uwagę na fakt, że przy życiu zostało jedynie 800 osobników tego gatunku, co czyni go jednym z najbardziej zagrożonych gatunków małp człekokształtnych na świecie.
Podczas pracy wśród orangutanów na Sumatrze naukowcy zauważyli różnice w DNA populacji z regionu Tapanuli od innych sumatrzańskich orangutanów. - Analiza genomu pozwoliła na szczegółowe przebadanie historii tej populacji. Dzięki czemu mogliśmy sondować naprawdę głęboko w czasie i sprawdzić, kiedy te populacje się rozłączyły – powiedział jeden z liderów badań profesor Michael Krützen z Uniwersytetu w Zurychu.
Analiza DNA dowiodła, że populacja z Tapanuli oddzieliła się od swoich krewnych około 700 tysięcy lat temu. Badacze znaleźli też różnice w wydawanych głośnych dźwiękach przez samców nowego gatunku a pozostałymi gatunkami. Ostateczny fragment układanki był bardzo subtelny. Naukowcy znaleźli niewielkie różnice również w kształcie czaszek orangutanów Tapanuli.
Lata badań genetycznych, anatomicznych oraz akustycznych doprowadziły do przełomu. – Jest tylko siedem gatunków małp człekokształtnych – nie włączając nas – wyjaśnił profesor Serge Wich z Liverpoolu John Moores University. – Dodanie jednego nowego gatunku do tej małej listy jest czymś spektakularnym. Myślę, że wielu biologów marzy o takim odkryciu – dodał.
Niestety, nowy gatunek od razu został dodany do gatunków krytycznie zagrożonych wyginięciem. – To smutne, żeby odkryć nowy gatunek i od razu zdać sobie sprawę, że trzeba skupić wszystkie wysiłki na ocaleniu go od zagłady – przyznał Wich.
Orangutanom na Sumatrze zagrażają przede wszystkim rolnicy, którzy praktykują wypalanie lasów, by pozyskać tereny pod uprawę palm olejowych. Uzyskuje się z nich olej palmowy, który jest tani i stanowi zamiennik dla droższych olejów roślinnych. Jest składnikiem wielu słodyczy, chipsów, margaryn czy gotowych dań. Używa się go też w przemyśle kosmetycznym oraz do wyrobu smarów i świec. Według ONZ, przy obecnym tempie wypalania lasów, do 2022 roku może zniknąć 98 proc. pierwotnych lasów Indonezji.
Źródło: BBC, Current Biology, fot. fot. CC BY 2.0/Wikimedia Commons/Samuel Luna
