Dodano: 07 grudnia 2017r.

Halszkaraptor escuilliei. Nowy gatunek dinozaura nazwany na cześć polskiej badaczki

W Mongolii znaleziono kości przedziwnego dinozaura, którego dobrze zachowany szkielet łączy ze sobą cechy istoty żyjącej zarówno w środowisku wodnym, jak i lądowym. Nowy gatunek - Halszkaraptor escuilliei został nazwany na cześć polskiej paleontolog profesor Halszki Osmólskiej.

Halszkaraptor escuilliei

Kompletny szkielet, który przeanalizowali paleontolodzy wskazuje, że był to prawdopodobnie dinozaur zdolny zarówno pływać, jak i poruszać się po lądzie. Zamieszkiwał oba te środowiska. Podobnie żyją współczesne kaczki, które korzystają zarówno z siedlisk wodnych, jak i lądowych.

- Jest to pierwszy dinozaur o stylu życia podobnym do ptaków wodnych. To sugeruje, że dinozaury te mogły eksploatować środowisko, którego nie uwzględniliśmy w naszej poprzedniej interpretacji historii dinozaurów – powiedziała Andrea Cau z Muzeum Geologicznego przy bolońskim uniwersytecie, która jest główną autorką publikacji w najnowszym numerze „Nature”.

W czasie blisko 200 milionów lat trwania ery mezozoicznej najwięksi drapieżnicy tego czasu – teropody, dominowały na wszystkich kontynentach, jednak nigdy nie podbiły środowiska wodnego. Być może niszę tą zagospodarował odkryty niedawno gatunek Halszkaraptor escuilliei. Gatunek ten łączy ze sobą nieoczekiwaną mieszankę cech, które są nieznane u innych dinozaurów, co sugeruje, że niektóre przypominające ptaki dinozaury przyjęły półwodny styl życia.

Znalezione w południowej Mongolii skamieliny pomogły określić nową rodzinę dinozaurów nazwaną Halszkaraptorinae. Kilka innych skamielin znalezionych w tym samym regionie pasuje do tej rodziny, co wskazuje, że są one częścią tej samej małej gałęzi na drzewie ewolucyjnym.

Skamielina Halszkaraptora jest wyjątkowa pod wieloma względami. - Gdy pierwszy raz badałam okaz zastanawiałam się, czy to prawdziwa skamielina – przyznała Cau. - Ta nieoczekiwana mieszanka cech utrudniała nam umieszczenie znaleziska w tradycyjnych klasyfikacjach – dodała.

Fot. ESRF/Paul Tafforeau

Skamielina została odkryta w regionie znanym z licznych skamielin. Region ten znany jest nie tylko paleontologom, ale też różnej maści zdobywcom trofeów, czy prościej mówiąc rabusiom. Nielegalny handel skamielinami stanowi duże wyzwanie dla paleontologii oraz poważną stratę dla mongolskiego dziedzictwa naukowego. Skamielina, którą przestudiowali włoscy badacze została nielegalnie wywieziona z Mongolii, ale szczęśliwie odkupiono ją z rąk prywatnych w 2015 roku i zaoferowano naukowcom do przebadania.

- Odkrycie pokazuje, jak wiele różnorodności w świecie dinozaurów pozostaje nieodkrytych, nawet w intensywnie badanych regionach, takich jak Mongolia - napisali autorzy w „Nature”.

Do badania skamieliny naukowcy posłużyli się najnowocześniejszą techniką skanowania synchrotronowego. Zebrano sześć tysięcy gigabajtów danych nie wydobywając całkowicie kości z otaczających je skał. Skanowanie było w stanie ujawnić w zadziwiających szczegółach te części szkieletu pozostające w skale.

Halszkaraptor żył około 71-75 milionów lat temu. Żywił się prawdopodobnie rybami, skorupiakami oraz małymi gadami i ssakami. Trudno jednoznacznie stwierdzić, że okaz ten był istotną zamieszkującą oba środowiska - lądowe i wodne, ale wskazuje na to wiele cech budowy anatomicznej.

 

 

Przednie kończyny są podobne do rozwiązania, które posiadają pingwiny. Za ich pomocą prawdopodobnie Halszkaraptor poruszał się w wodzie. Na lądzie korzystał z kończyn tylnych. Posiadał też długą szyję podobną do łabędziej lub gęsiej. No i miał zęby w dziobie. Ale zamiast płetwiastych stóp miał palce zakończone długimi pazurami, podobnymi do tych, które można zobaczyć u teropodów – dinozaurów, których najsławniejszym przedstawicielem jest tyranozaur.

Nowy gatunek został na zwany na cześć zmarłej w 2008 roku polskie profesor paleontologii Halszki Osmólskiej. – Gatunek ten został nazwany w uznaniu wkładu Halszki w badania mongolskich dinozaurów – powiedział Rinchen Barsbold z Mongolskiej Akademii Nauk. Drugi człon nazwy odnosi się do François Escuillié, który przyczynił się do powrotu skamieliny do Mongolii.

 

Źródło: Science Daily, European Synchrotron Radiation Facility, fot, ESRF