Dodano: 11 maja 2017r.

Zaobserwowano fale na gigantycznym jeziorze lawy na Io

Korzystając z rzadkiej konfiguracji między dwoma księżycami Jowisza - Io i Europą, naukowcy stworzyli wyjątkowo szczegółową mapę największego jeziora lawy na Io - najbardziej aktywnym wulkanicznie miejscu w Układzie Słonecznym.

Księżyc Io

 

Europa przeleciała przed Io 8 marca 2015 roku. Europa pokryta jest lodem wodnym, dlatego odbija znikome ilości promieniowania podczerwonego, co pozwoliło naukowcom wyizolować ciepło pochodzące z wulkanów na Io. Dzięki temu badacze dostrzegli, jak po jeziorze lawy zwanym Loki Patera przesuwają się gigantyczne fale.

Loki Patera to największe jeziorze lawy na Io. Rozciąga się na odległość ponad 200 kilometrów. Dane promieniowania w zakresie podczerwonym wskazały na stopniowo rosnącą temperaturę na jeziorze. Zidentyfikowano to jako dwie fale przetaczające się w tempie kilometra dziennie.


 


Astronomowie po raz pierwszy zauważyli zmieniającą się jasność na Io w latach siedemdziesiątych, ale dopiero gdy sondy kosmiczne Voyager 1 i Voyager 2 przeleciały w pobliżu księżyca w 1979 r., stało się jasne, że było to spowodowane aktywnością wulkaniczną na powierzchni Io.

Mimo bardzo szczegółowych zdjęć uzyskanych podczas misji Galileo pod koniec lat 90. i na początku XXI wieku, astronomowie nadal nie są pewni, czy zmiana jasności w rejonie Loki Patera, która następuje co 400 do 600 dni, spowodowana jest odwracaniem się lawy w potężnym jeziorze czy okresowymi erupcjami, które powodują rozprzestrzenianie się nowych pokładów lawy na ogromnym obszarze.

- W takim scenariuszu, fragmenty schłodzonej lawy toną odsłaniając żarzącą się świeżą lawę powodując tym samym rozjaśnienia widziane w podczerwieni – powiedziała Katherine de Kleer, z University of California - Berkeley. - To duży krok naprzód ku zrozumieniu wulkanizmu na Io, który obserwujemy od ponad 15 lat, a zwłaszcza aktywności wulkanicznej w Loki Patera – przyznał profesor Imke de Pater z tej samej uczelni.

Obrazy aktywności wulkanicznej na Io uzyskano dzięki Wielkiemu Teleskopowi Lornetkowemu, który znajduje się w Arizonie w USA. Dzięki obserwacjom astronomowie stworzyli mapę termiczną Loki Patera, na której możemy zobaczyć zmianę temperatur na powierzchni gigantycznego jeziora lawy.


Mapa Loki Patera. Fot. Wielki Teleskop Lornetkowy



 

Źródło: Nature, fot. NASA/JPL